انتشارات مهرسا

زمانی کودک مضطرب است، حتی خوش‌نیت ترین والدین هم ممکن است واکنش اشتباهی در مقابله با اضطراب کودکان از خود نشان دهند و به‌قصد از بین بردن درد و رنج کودک شرایط را وخیم‌تر کنند. این اتفاق زمانی می‌افتد که والدین با مشاهده ترس های کودک، سعی در مراقبت از او دارند. در ادامه راهکارهایی را به‌منظور کمک به کودکان برای درمان اضطراب آموزش می‌دهیم.

1. هدف از بین بردن اضطراب کودک نیست بلکه کمک به کودک برای مدیریت اضطراب است: هیچ‌کس نمی‌خواهد کودکی را ناراحت ببیند، اما بهترین راه برای کمک به کودک به‌منظور مقابله با اضطراب این نیست که محرک‌های استرس زا را از میان بردارید. بلکه باید به آن‌ها کمک کنید تا اضطراب خود را تحمل کرده و تا جایی که می‌توانند عملکرد خوبی داشته باشند؛ حتی زمانی که مضطرب هستند. در اثر این رویکرد، اضطراب بچه به‌مرورزمان کاهش‌یافته یا برطرف می‌شود.
2. از مسائل به خاطر اینکه موجب اضطراب در کودک می‌شوند اجتناب نکنید: اینکه کمک کنید کودک از چیزهایی که می‌ترسد اجتناب کند در کوتاه‌مدت باعث می‌شود حس بهتری داشته باشد، اما در بلندمدت باعث شدت گرفتن اضطراب کودک می‌شود. اگر کودک در شرایطی ناراحت‌کننده به هم می‌ریزد و زیر گریه می‌زند و والدین برای آرام کردن کودک او را از محیط خارج کرده یا چیزی که از آن می‌ترسد را برطرف می‌کنند، او این مکانیسم مقابله را یاد گرفته و به‌احتمال‌زیاد هر بار همین چرخه اتفاق می‌افتند. بنابراین بهتر است مشکل را ریشه‌ای حل کنید.
3. انتظارات مثبت اما واقع‌گرایانه را عنوان کنید: نمی‌توانید به کودک این نوید را بدهید که ترس هایش غیرواقعی‌اند، مثلاً در امتحانش رد نمی‌شود، می‌تواند از پس اسکی روی یخ بربیاید یا دیگر بچه‌ها سر به سرش نخواهند گذاشت. اما می‌توانید با اعتماد به نفس به او بگویید که مشکلی برایش پیش نخواهد آمد، از پس شرایط بر خواهد آمد و مادامی‌که با ترس هایش روبه‌رو می‌شود، اضطرابش خودبه‌خود فروکش می‌کند. این کار به او قوت قلب می‌دهد که انتظارات شما واقع‌گرایانه است و کاری که نمی‌تواند از پس آن بربیاید را از او نمی‌خواهید.
4. به احساسات کودک احترام بگذارید اما آن‌ها را تشدید نکنید: مهم است درک کنید که تصدیق، همیشه به معنای موافقت با کودک نیست. بنابراین اگر کودک می‌ترسد پیش دکتر برود چون از آمپول زدن هراس دارد، نباید ترسش را نادیده گرفته و درعین‌حال نباید آن را تشدید کنید. باید به حرف‌هایش گوش کرده و با او همدردی کنید، کمک کنید بفهمد در مورد چه چیزی اضطراب دارد و او را تشویق به مقابله با استرس و ترس خود کنید. پیامی که باید القا کنید این است: “می دونم ترسیدی، اشکالی نداره. من اینجا پیشتم و بهت کمک می‌کنم.”
5. سؤالاتی که خط می‌دهند از کودک نپرسید: کودک را ترغیب کنید تا در مورد احساساتش صحبت کند، اما چنین سؤالاتی از او نپرسیدتا از تشدید اضطراب در کودک جلوگیری کنید: “به خاطر امتحانت اضطراب داری؟ به خاطر نمایشگاه علمی اضطراب داری؟” از کودک سؤالاتی که پایان باز دارند و جوابشان بلی و خیر نیست بپرسید، مثلاً ” در مورد نمایشگاه علمی چه حسی داری؟”
6. به ترس های کودک قدرت نبخشید: نباید با گفتار، تن صدا یا زبان بدن، پیام ” شاید این چیزیه که باید ازش بترسی” را القا کنید. فرض کنیم کودک تجربه ناخوشایندی در ارتباط با یک سگ داشته باشد. دفعه بعد که دوروبر سگی هست ممکن است مضطرب شوید که الآن چه واکنشی خواهد داشت و ناخودآگاه این حس را به او القا کنید که واقعاً چیزی برای نگران بودن وجود دارد و باید بترسد.
7. کودک را تشویق به تحمل اضطراب کنید: بگذارید کودک بداند شما قدردان تلاش‌هایش در راستای مقابله با اضطراب کودک هستید. این کار شما واقعاً او را ترغیب می‌کند که درگیر زندگی شده و بگذارد اضطراب سیر طبیعی خود را طی کند. همین‌طور که او هر بار سعی می‌کند با محرک استرس زایش مقابله کند، اضطرابش نیز به‌تدریج کاهش می‌یابد. شاید میزان آن به صفر نرسد، شاید آنی و سریع کاهش نیابد، اما شیوه‌ی کنار آمدن با ترس ها همین است.
8. سعی کنید دوره انتظار عامل اضطراب کودک را کوتاه کنید: وقتی از چیزی می‌ترسیم، سخت‌ترین زمان قبل از انجام آن است. بنابراین قانون دیگری که بد نیست والدین از آن پیروی کنند این است که دوره انتظار را کوتاه نگه‌دارند. اگر کودک اضطراب ملاقات با پزشک  خود را دارد، لازم نیست دو ساعت قبل از وقت ملاقاتتان راجع به آن بحث کنید، این کار فقط کودک را بیشتر مضطرب می‌کند.
9. با کودک همفکری کنید: بعضی‌اوقات بد نیست راجع به اینکه اگر ترس کودک به حقیقت بپیوندد چه می‌شود، گفت‌وگو کنید. چطور آن را مدیریت خواهد کرد؟ کودکی که به خاطر جدا شدن از والدینش اضطراب دارد ممکن است نگران این باشد، اگر آن‌ها دیگر دنبالش نیایند چه می‌شود؟ پس دراین‌باره با کودک صحبت کنید. اگر مادرت بعد از تمرین فوتبال به دنبالت نیاید چه‌کار می‌کنی؟ “به مربی می گم که مامانم اینجا نیست” و فکر می‌کنی مربی چه‌کار می‌کند؟ “به مامانم زنگ میزنه یا پیشم منتظر می مونه”. کودکی که می‌ترسد یک فرد غریبه دنبالش بیاید می‌تواند از قبل، کلمه رمزی را با والدینش هماهنگ کند که فقط او و والدین و فرد غریبه آن را بدانند. در مورد بعضی از بچه‌ها، برنامه‌ریزی و برنامه داشتن کمک می‌کند تا عدم اطمینان شان به شیوه‌ای سالم و مؤثر کاهش پیدا کند.
10. سعی کنید اعمالتان الگویی برای نشان دادن راه‌های سالم مدیریت اضطراب باشند: می‌توانید از طریق نشان دادن واکنش و عملکرد خودتان در مقابله با اضطراب، کنار آمدن با اضطراب را به کودک نیز بیاموزید. بچه‌ها هر چه ببینند یاد می‌گیرند، بنابراین اگر پشت تلفن به دوستتان در مورد اینکه چقدر استرس دارید و نمی‌توانید از پس این حجم از اضطراب بربیایید گله و شکایت کنید، کودک الگوبرداری می‌کند. نمی‌گوییم تظاهر کنید که استرس و اضطراب ندارید، بلکه بگذارید کودک ببینید که چطور آن را با آرامش مدیریت کرده، تحمل کرده و پس‌ازآن حس خوبی از واکنش تان دارید.