انتشارات مهرسا

حسادت احساسی است که می‌تواند آرام‌آرام وارد زندگی فرزندان شود. کودک شما حتی ممکن است نسبت به خواهر، برادر، دوستان، همکلاسی یا حتی به یک وسیله ساده مانند دوچرخه دوستش نیز حسادت کند. پیش از آنکه این احساسات منفی در کودک تشدید شود، برای رفع آن هر آنچه می‌توانید انجام دهید. 

اشتباهات فرزند پروری که منجر به برانگیخته شدن حسادت در کودکان ( Jealousy In Children ) می‌شود.
نشانه های حسادت در دوران کودکی و بزرگسالی.
اقدامات لازم برای مقابله با حسادت در کودکان
اشتباهات والدین که موجب احساس حسادت در کودکان می‌شود
حسادت رفتاری است که در همان دوران نوزادی درنتیجه برخی رفتارهای والدین بین فرزندان شعله‌ور می‌شود. در ادامه به چند مورد از اشتباهات فاحش والدین در این زمینه می‌پردازیم:

لوس کردن کودک
اگر بیش‌ازاندازه فرزند خود را نازپرورده بار بیاورید، ممکن است در خانه احساس قدرت و یکه‌تازی کند. هنگامی‌که عضو جدیدی به خانواده اضافه یا با دوستی روبرو می‌شود که او از تواناتر است احساس ناامنی کرده و آن‌ها را دلیل این ناامنی می‌داند. زمانی که کودک به خواسته‌های خود دست نمی‌یابد احساس بی ارزشی و حقارت کرده و این احساس ناخوشایند در تمام دوره‌های رشد با او همراه خواهد بود. در چنین شرایطی ممکن است کودک دچار افسردگی نیز شود.

مراقبت و رسیدگی بیش‌ازحد به کودک
اینکه بیش‌ازاندازه از کودک مراقبت کرده و سپس او را به حال خود رها کنید، مانند این است که یک‌باره او را در بیابانی تنها بگذارید. در این شرایط ممکن است کودک کم حرف، ترسو و خجالتی شود و وقتی کودک دیگری را می‌بیند که با اعتماد به نفس و مقتدر است احساس حسادت در او شکل گیرد.

سبک فرزند پروری مستبدانه
کنترل بیش ‌از حد کودک یکی دیگر از اشتباهات بزرگ والدین در تربیت فرزند است که باعث می‌شود حسادت در کودکان افزایش یابد. وضع قوانین و مقررات سخت گیرانه بدون هیچ توضیحی درباره دلیل و چرایی آن، کودک را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در چنین شرایطی کودک با عدم اعتماد به نفس بزرگ خواهد شد و نسبت به خواهر و برادر و سایر هم سن و سالانش احساس بی‌ارزشی می‌کند.

مقایسه کودک با دیگران
یکی دیگر از اشتباهات مهلک والدین این است که فرزند خود را با دیگران مقایسه می‌کنند. پیامد این کار تنها حسادت، رقابت ناسالم و عدم اعتماد به نفس کودک است.

ایجاد رقابت ناسالم
وادار ساختن کودک به انجام کارهایی که سایر هم سن و سالان او انجام می‌دهند و هم‌چنین مقایسه نتایج باعث ایجاد رقابت ناسالم می‌شود. ممکن است یک کودک از کودکی دیگر با استعدادتر باشد، در این صورت اصرار بر انجام فعالیتی یکسان و به روشی مشابه اشتباه بوده و می‌تواند منجر به احساس حسادت در کودک شود.

ترتیب تولد فرزندان
گاهی اوقات ممکن است والدین با توجه به ترتیب تولد، توجه بیشتری به یکی از فرزندان داشته باشند. برای مثال، وقتی فرزند نخست خانواده متوجه می‌شود پدر و مادر توجه بیشتری به خواهر تازه متولدشده او دارند ممکن است نسبت به او احساس حسادت کند. درواقع زمانی که پای یک نوزاد تازه‌وارد در میان باشد، فرزندان بزرگ‌تر موقعیت خود را درخطر می‌بینند که این خود می‌تواند منجر به حسادت فرزند بزرگتر شود.

نشانه های حسادت در دوران کودکی
در دوران کودکی زمانی که فرزندان مشغول بازی با یکدیگر هستند می‌توانید نشانه های حسادت را در میان آن‌ها ببینید. کودک حسود ممکن است حسادت خود را با کتک زدن و آزار دیگران در قالب بازی نشان دهد، که این مسئله‌ای کاملاً عادی است.

در دوران بزرگسالی حسادت بیشتر نمود پیدا می‌کند، چراکه بزرگسالان بیشتر در مورد دیگران صحبت می‌کنند و تلاش می‌کنند به نحوی مانع موفقیت و پیشرفت یکدیگر شوند.

روش های مقابله با حسادت در کودکان
پیش از آن‌که برای رفع حسادت در فرزند خود اقدام کنید، مطمئن شوید که خودتان نسبت به خواهر و برادر، دوستان و همسایگان یا هر شخص دیگری احساس حسادت نمی‌کنید. تا زمانی که این حس را از وجود خود دور نکنید، قادر نخواهید بود به فرزندتان نیز کمک شایانی کنید. در ادامه به شیوه‌های کنترل حسادت در کودکان می‌پردازیم:

حسادت را به جاه طلبی تبدیل کنید
حس و حال مثبت بخشیدن به انرژی کودک درواقع روشی عالی برای کاهش احساسات منفی و هم‌چنین غنی ساختن اهداف مثبت او است. برای مثال، اگر فرزندتان به خاطر اینکه دوستش نمره خوبی کسب کرده ناراحت است، او را تشویق کنید و به او انگیزه دهید تا بیشتر درس بخواند و نمرات بهتری کسب کند. هنگامی‌که فرزندتان برای درس خواندن و موفقیت تلاش می‌کند، دیگر خود را درگیر احساسات منفی نسبت به دیگران نمی‌کند و در مقابل تمرکز خود را در مسیر صحیح موفقیت معطوف می‌دارد.

شنونده خوبی برای فرزندتان باشید
در بیشتر موارد حسادت و رفتارهای حسادت آمیز، ریشه در درون فرد دارد. درواقع پشت چنین رفتاری نگرانی یا مسئله خاصی وجود دارد. با فرزندتان صحبت کنید تا متوجه شوید چرا نسبت به شخص خاصی حسادت می‌کند و سپس به صحبت‌هایش خوب گوش دهید. گاهی دلیل حسادت در کودک، اعتماد به نفس و عزت نفس پایین است. زمانی که کودک نسبت به توانایی‌ها و ویژگی‌های مثبت خود شک و تردید داشته باشد باعث می‌شود نسبت به دیگران احساس حسادت کند.

به خواندن داستان‌های قدیمی بپردازید
داستان‌ها، افسانه‌ها و حکایت‌های قدیمی سرشار از نکات اخلاقی هستند، به‌گونه‌ای که اگر شما هم اشاره‌ای به آن‌ها نکنید فرزندتان در طول دوره‌های رشد مطالب آموزنده‌ای از آن‌ها می‌آموزد. مطالعه قبل از خواب را به یک عادت روزانه تبدیل کنید. سعی کنید درباره ویژگی‌های اخلاقی خوبی همچون مفید بودن، کمک به دیگران و داشتن نیت‌های خوب برای فرزندتان کتاب بخوانید. با این کار می‌توانید به او بفهمانید آنچه انجام می‌دهد اشتباه است.

الگویی شایسته برای کودک باشید
یکی دیگر از ترفندهای مفید تأکید بر اهمیت داشتن احساس خوب نسبت به دیگران این است که خودتان الگوی شایسته‌ای باشید. سعی کنید در مقابل فرزندتان از دیگران به خاطر رفتارهای خوبی که دارند مانند حس شوخ‌طبعی یا هر ویژگی اخلاقی مثبت دیگر تعریف و تمجید کنید.

بر اهمیت بخشش و مشارکت تأکید کنید
گاهی اوقات کودکان بدون هیچ دلیلی نسبت به کودکان دیگر کینه دارند. اگر کودک شما نیز چنین است، اهمیت توجه و مشارکت با دیگران را به او یاد دهید. این کار به او کمک می‌کند هر نوع احساس نا امنی را از خود دور کند. دیر یا زود، با کسی که زمانی به او حسادت می‌کرده دوست و رفیق می‌شود و از همراهی با او لذت می‌برد.

به فرزندتان عشق بورزید
ما نمی‌گوییم شما فرزندتان را دوست ندارید بلکه می‌خواهیم این را به شما گوشزد کنیم که کودک شما به تمام عشق و محبتی که می‌تواند در این مرحله از زندگی از جانب شما دریافت کند نیاز دارد. صرف‌نظر از علت و چرایی آن، راهنمایی والدین همراه با عشق و محبت همیشه مسائل را به شیوه‌ای صحیح و سریع برطرف می‌کند.

از مقایسه کردن بپرهیزید
هیچ‌گاه عملکرد یک کودک را با کودکی دیگر مقایسه نکنید، چراکه این کار او را بی ارزش جلوه داده و فشارهای روانی طولانی‌مدتی نیز به همراه دارد، و هم‌چنین باعث می‌شود کودک گمان کند ” شما آن شخص را بیشتر از او دوست دارید” یا گمان کند ” آن فرد از او بهتر است”.

از مقایسه عملکرد تحصیلی فرزند خود بپرهیزید
هیچ‌گاه عملکرد تحصیلی، کارت‌های گزارش و نمرات امتحانی یک کودک را با خواهر و برادرانش و یا سایر دوستانش مقایسه نکنید. این کار نه‌تنها باعث تلاش بیشتر فرزند شما نمی‌شود بلکه خشم و نفرت را در وجود او نیز بیشتر می‌کنید.

نقاط قوت منحصربه‌فرد کودک خود را تشویق کنید
همه کودکان مشتاقانه مایل‌اند والدینشان درباره نقاط قوت و ویژگی‌های مثبت آن‌ها صحبت کنند، این کار درواقع باعث تقویت عزت نفس کودک می‌شود. هر کودکی علاقه‌مندی و طبیعت مختص به خود را دارد و شما باید به تقویت یک نقطه مثبت او در راستای این علاقه‌مندی بپردازید.

رفتارهای مشارکتی را در فرزندان تقویت کنید
این روش یکی از ساده‌ترین راه‌های کنترل حسادت در کودکان است. آن‌ها را طوری هدایت کنید که از یکدیگر حمایت کنند. آنان را به مشارکت، کمک کردن، همکاری و ارج نهادن به تلاش‌های یکدیگر تشویق کنید، در مقابل زمانی کودکان متوجه می‌شوند شما چنین انتظاری از آن‌ها دارید سعی می‌کنند این رفتارها را تکرار کنند. پس اگر متوجه شدید فرزندتان به نمرات خوب هم‌کلاسی یا دوچرخه جدید برادرش حسادت می‌کند کنار او بنشینید و به او یادآوری کنید که او نیز به خاطر موفقیت هایی که در طول زندگی به دست آورده جایزه گرفته و تشویق شده است. این کار تأثیر بسزایی خواهد داشت.