انتشارات مهرسا

با افزایش اعتماد به نفس کودکان سلامت روان آن‌ها را در سال‌های بزرگسالی نیز تضمین می‌کنید. داشتن احساس و باوری خوب نسبت به خود در هر دوره ای از زندگی، آرامش و خوشبختی را به همراه خواهد داشت. نوع تربیت و رفتار والدین با کودک تا حد زیادی در داشتن این احساس خوب تاثیر می‌گذارد. طرحواره‌های اولیه کودک براساس مشاهدات و شنیده‌هایش از پدر و مادر شکل می‌گیرد؛ در روانشناسی کودک نوع برخورد والدین با کودک در ایجاد یا افزایش اعتماد به نفس در دوران کودکی و به تبع آن در بزرگسالی بسیار حائز اهمیت است.

افزایش اعتماد به نفس کودکان و ارتباط آن با دلبستگی ایمن

ارتباط اولیه کودک با والد تاثیر مستقیمی در احساس او نسبت به خودش دارد. تا حدی که این تاثیر تا سال‌های بزرگسالی ادامه می‌یابد. تصویر مادر برای کودک از نوزادی منعکس کننده تصویر جهان پیرامون است. بنابراین نوع ارتباط و توجه مادر به کودک باورهای پایه ای نسبت به خودش و دنیا را شکل می‌دهد.

این ارتباط اولیه در ایجاد احساس ارزشمندی کودک تاثیر بسیاری دارد. زمانی که مادر نیازهای کودک خود را به موقع پاسخگو باشد، احساسی از امنیت را به او منتقل می‌کند. در چنین رابطه‌ای تا سال‌های بزرگسالی کودک می‌تواند روابط مطلوب‌تری با دیگران برقرار کند. بنابراین اعتماد به نفس کودکان در بزرگسالی به شدت تحت تاثیر ارتباط اولیه است.

تأثیر محبت نامشروط بر افزایش اعتماد به نفس کودکان

کودک برای پرورش اعتماد به نفس نیاز دارد والدین بی قید و شرط او را دوست داشته باشند. در صورتی که احساس عشق و محبت به کودک بی دریغ ابراز شود، کودک به تدریج این باور را پرورش می‌دهد که حتی با وجود کامل نبودن، انسان دوست داشتنی است. بنابراین ارزش محبت و عشق دیگران را دارد.

والدین برخی اوقات به طور ناخواسته محبت خود را مشروط می‌کنند. برای مثال در پاسخ به کار اشتباه کودک می‌گویند "اگر این کار را انجام دهی دوستت ندارم." یا گاهی با اشتباهات کودک او را تهدید به ترک یا طرد می‌کنند. یه مرور این احساس در آن‌ها بوجود می‌آید که تنها در صورتی پذیرفتنی و دوست داشتنی هستند که رفتارشان برای دیگران راضی کننده باشد.

این باور پایه ای می‌تواند برای اعتماد به نفس کودک بسیار آسیب رسان باشد. چنین کودکانی معمولا باورهای ضعیف‌تری نسبت به خود دارند. این باورها تا بزرگسالی در فرد باقی می‌ماند. به طوری که در بزرگسالی به خود اعتماد کمتری داشته و بیشتر سعی در تایید گرفتن از دیگران می‌کنند. این افراد در صورتی که نتوانند همه افراد را راضی کنند نسبت به خود احساس بی ارزشی می‌کنند.

در واقع مشروط کردن محبت در کودکی می‌تواند باعث اعتماد به نفس ضعیف‌تر تا سال‌ها بعد شود. بسیار مهم است که والدین با وجود کامل نبودن رفتار کودک محبت کافی را به او ابراز کنند. در صورت بروز مشکل رفتاری بهتر است والدین به کودک نشان دهند که تنها رفتار او را تایید نمی‌کنند.

تأثیر اعتماد به نفس والدین بر کودکان

احساس والدین نسبت به خود تاثیر زیادی در اعتماد به نفس کودکان دارد. در واقع تجاربی که والدین از روابط گذشته خود با والدینشان و دیگران دارند، تاثیر زیادی بر اعتماد به نفس کودکان می‌گذارد. والدینی که خود به دلیل احساسات طرد و ناامنی در گذشته، هنوز احساس عمیق بی ارزشی یا کمبود اعتماد به نفس دارند، این احساس را به کودک خود منتقل می‌کنند.

چنین والدینی کمتر می‌توانند ارتباط موثر و مثبتی با کودک خود برقرار کنند. بنابراین تقویت کردن اعتماد به نفس خود برای پرورش اعتماد به نفس کودکان بسیار مهم است.

راه‌هایی برای افزایش اعتماد به نفس کودکان

هر والدی می‌خواهد فرزندی با اعتماد به نفس بالا داشته باشد، شما نیز می‌توانید با به کارگیری نکات تربیتی فرزندان در بسیاری از مواقع بدون آن که خودتان بدانید بر فرزندتان تاثیر مثبت بگذارید.

در ادامه به شرح نکاتی در ارتباط با کودکان پرداخته‌ایم که باعث افزایش اعتماد به نفس آن‌ها در موقعیت‌های مختلف می‌شود.
1- افزایش اعتماد به نفس با توجه مثبت

داشتن توجه مثبت به کودک تاثیر زیادی بر افزایش اعتماد به نفس او دارد. تا جایی که امکان دارد به طور کلامی و غیر کلامی توجه خود را به کودک افزایش دهید. زمان‌هایی را برای تعامل با او اختصاص دهید. رفتارهای مثبت کودک را هرچند کوچک مورد توجه قرار داده و تحسین کنید. بازخوردهای مثبت از سوی والدین تاثیر بسزایی در ایجاد حس ارزشمندی و اعتماد به نفس در کودک دارد.
2- افزایش اعتماد به نفس با بازی تعاملی

کودکانی که با پدر و مادر زمان‌هایی را به بازی می‌گذرانند، می‌توانند به تدریج احساس عزت نفس بیشتری را پرورش دهند. گذراندن زمان با والدین احساس ارزشمندی به کودک می‌دهد. همچنین ایجاد چالش و موفقیت در بازی‌ها در تقویت اعتماد به نفس کودکان بسیار موثر است.

بازی‌های ارتباطی و نقش بازی کردن می‌تواند باعث افزایش مهارت‌های اجتماعی و تقویت اعتماد به نفس او در اجتماع شود. سعی کنید زمان‌هایی را برای بازی با کودک اختصاص دهید. برای کودک چالش‌هایی را ایجاد کنید. موفقیت‌های او را در بازی برجسته کنید و مورد توجه قرار دهید. بازی‌هایی که در آن ارتباط با دیگران تقویت می‌شود بسیار موثر است. همچنین دادن موقعیت رهبری و مدیریت در بازی به کودک در افزایش اعتماد به نفس او بسیار تاثیرگذار است.
3- افزایش اعتماد به نفس با ارزش دادن به تلاش کودک

بهتر است بیش از آن که به نتیجه کار کودک ارزش دهید، تلاش‌های کودک را مورد توجه قرار دهید. به این ترتیب به کودک یاد می‌دهید صرف نظر از پیامد، تلاش او برای هر هدف ارزشمند است. در صورتی که تنها نتایج کار کودک دیده شود، کودک به تدریج ترس از شکست خوردن پیدا می‌کند. به این ترتیب ممکن است اعتماد به نفس کافی برای شروع هر کار را نداشته باشد.
4- افزایش اعتماد به نفس با برجسته کردن توانمندی‌های کودک

مهارت‌ها و استعدادهای کودک خود را شناسایی کنید. هر کودک در زمینه ای موفق‌تر و در زمینه ای ضعیف‌تر است. بهتر است برای افزایش اعتماد به نفس اش زمینه ای که کودک دارای توانایی بالا است را پیدا کنید و بر آن تاکید داشته باشید. تقویت کردن نقطه قوت و مهارت‌های کودک در کنار بهبو ضعف‌ها نقش بسزایی در افزایش اعتماد به نفس او خواهد داشت.
5- افزایش اعتماد به نفس با شرکت دادن کودکان در بحث‌ها

تا جایی که می‌توانید کودک را در بحث‌های خانوادگی شرکت دهید. متناسب با سن کودک با او صحبت کنید و از او بخواهید نظرات خود را ابراز کند. به حرف‌های کودک هرچند نادرست گوش دهید و به او نشان دهید نظرش برایتان مهم است. خانواده اولین اجتماعی است که کودک در آن وارد می‌شود.

بازخوردهای خانواده نسبت به کودک نقش بسیار مهمی در احساس او از ارزیابی دیگران نسبت به او دارد. در صورتی که کودک احساس کند نظراتش در خانواده مهم تلقی می‌شود، می‌تواند احساس ارزشمندی کند و اعتماد به نفس لازم در اجتماع را پرورش دهد.
6- افزایش اعتماد به نفس با دوری از برچسب زدن

اگر والدین به طور مکرر در مورد کودکشان بگویند: درسش ضعیف است، تنبل است، چاق است، خجالتی است و ... کودک به تدریج خود را بر اساس این القاب می‌شناسد. او این برچسب‌ها را درونی می‌کند و ارزیابی منفی از خود پیدا می‌کند. بنابراین برچسب زدن به کودک بیش از آنچه والدین بدانند بر اعتماد به نفس کودک تاثیر دارد. سعی کنید بیشتر بر ویژگی‌های مثبت کودک تاکید کنید.
7- افزایش اعتماد به نفس با مسئولیت دادن به کودک

به کودکان متناسب با سنشان مسئولیت‌هایی بدهید. به عهده گرفتن برخی امور باعث احساس مفید و موثر بودن در کودک می‌شود. کودک با به عهده گرفتن مسئولیت احساس توانمندی خود را تقویت می‌کند، و اعتماد به نفس او افزایش می‌یابد. می‌توانید دستمال سفره‌های پذیرایی را به کودک کوچک بسپارید.
8- افزایش اعتماد به نفس با تشویق به بروز احساسات

یادگیری شناسایی و ابراز احساسات نقش بسیار زیادی برسلامت روان فرد دارد. به کودک خود یاد دهید احساس خود را شناسایی کند. بهتر است آینه احساسات کودکتان باشید. کودکان کم سن در کلامی کردن هیجانات توانایی کافی ندارند. بنابراین نیاز دارند والدین احساسات را بشناسند، به کلام در بیاورند، و با احساسات کودک همدلی کنند.

کودک در صورتی که احساسات منفی و مثبتش پذیرفته شود و توانایی ابراز آن‌ها بدون ترس از پیامدهایش را داشته باشد، احساس ارزشمندی و ایمنی در روابط را پرورش خواهد داد.