انتشارات مهرسا

تا حالا شده جنسی رو که از یه مغازه خریدین و ازش ناراضی بودین رو بخواین ببرین پس بدین اما نتونین؟ یا همکلاسیتون ازتون کتاب یا جزوه تون رو بخواد و شما با این که دلتون نمی خواد اما جزوه تون رو بهش بدین و نتونین بهش بگین نه؟ به خودتون میگید چه خوب میشد اگه می تونستم حرفمو بدون رودربایستی بزنم. با مفهومی به نام جرأت ورزی آشنا بشید.

هر فردی حق داره به یک درخواست «نه» بگه و دیگران رو از تقاضاهای زیاد از خودش متوقف کنه، و از دیگران بخواد تا نظراتش رو بشنون و اشتباهات شون رو تصحیح کنند. هر "نه" یک "آری" نیرومنده که از قوه اراده شما نشأت میگیره تا به بسیاری از پیشنهادات "نه" بگه. جرأت ورزی یه مهارت مهمه که به ما در این شرایط کمک میکنه. پس به نظرتون لازم نمیاد که ما در مورد این مهارت بیشتر بدونیم و اون رو در خودمون تقویت کنیم؟

تعریف جرأت ورزی

به زبان ساده جرأت ورزی یعنی اینکه ما بتونیم بدون ناراحت کردن دیگران، با آرامش برای گرفتن حق یا زدن حرفمون اقدام کنیم، بدون اینکه به دیگران پرخاش کنیم یا اینکه کاملا حرف اون ها رو بپذیریم. مهارت جرأت ورزی به شما کمک می کنه که بتونید احساسات، باور و فکرتون رو صادقانه و با بیان مناسب به دیگران بگید. یادتون باشه که کسایی که رفتار جرأت ورزانه دارن علاوه بر احترام به فکر و احساس خودشون، به فکر و احساس دیگران هم احترام میذارن.

خیلی از ما به خاطر کمرویی، شرم و احساس ترس و اضطراب در ارتباط مون با بقیه دچار مشکل میشیم و اعتماد به نفس مون کاهش پیدا می کنه و کم کم احساس تنهایی و منزوی بودن پیدا می کنیم و اگر ما نتونیم به این دلایل خواسته های خودمون رو بگیم، احساس طرد شدن، عصبانیت و ناراحتی می کنیم. جرأت ورزی یکی از روش هایی است برای داشتن روابط اجتماعی خوب با دیگران استفاده می شود. بسیاری از افرادی که مهارت جرأت ورزی رو خوب نمی دونن، از روش های اشتباه دیگری در روابط و تعاملات خودشون استفاده می کنند که شامل دو روش عمده منفعل بودن و پرخاشگر بودن می باشد.

منفعل بودن

منفعل بودن یعنی، ما خواسته های دیگران رو قبول می کنیم و خواسته ها و حقوق اون ها رو مقدم بر خواسته ها و حقوق خودمون می دونیم. در نتیجه افکار و احساس خودمون رو بیان نمی کنیم و کارهایی رو انجام میدیم که دوست نداریم و اجازه میدیم دیگران برای ما تصمیم بگیرن.

مثلا وقتی می خوای تو زنگ تفریحت یکمی درس بخونی و یا استراحت کنی، دوستت ازت میخواد که بری براش از بوفه مدرسه چیزی بخری، و تو با اینکه نمیخوای اما قبول می کنی و میری. در حالی که می تونستی به دوستت بگی که الان چون خودت کار داری نمی تونی بری.

در این حالت، خودتون رو بصورت مثبت ابراز نمی کنید و اگر بطور مرتب با همین روش جلو برید، نسبت به دیگران احساس حقارت خواهید کرد. این رفتار منفعلانه اغلب به علت اعتماد به نفس و عزت نفس ضعیف است.

پرخاشگر بودن

طرف دیگر کسایی هستن که نه تنها منفعلانه رفتار نمی کنن بلکه به صورت عجولانه و غیر ضروری حرف می زنن بدون اینکه کسی رو در نظر بگیرن یا به احساسات کسی توجه کنن. اونا خواسته های خودشون رو از راه توهین، تحقیر و اعمال زور بیان می کنن، و حقوق بقیه رو زیر پا میذارن. استفاده از روش پرخاشگرانه باعث مشکلات زیادی در روابط ما با دیگران میشه و فردی که با او پرخاشگری میشه تجربه و احساس ناراحت کننده ای بهش دست میده.

بیاید با هم یه مثال از مقایسه این سه نوع رفتار ببینیم:

مثلا تصور کنید که در شب امتحان يكي از همكلاسی های شما جزوه درسی تون رو برای شب امتحان از شما می خواد.
پاسخ منفعلانه: من خودم جزوه مو خودم می خوام اما باشه بیا بگیر.
پاسخ پرخاشگرانه: خيلی پررویی كه شب امتحان جزوه مو می خوای، حرفشم نزن.
پاسخ جرأت ورزانه: خوشحال میشدم اگه می تونستم کمکت کنم، اما برای امتحان برنامه ریزی کردم و جزوه مو لازم دارم. کاش زودتر می گفتی.

علت اهمیت جرأت ورزی

جرأت ورزی باعث میشه احساس مثبت و خوبی به خودمون داشته باشیم و عزت نفسمون بیشتر بشه، بقیه احساس اعتماد بیشتری به ما خواهند داشت و همینطور باعث میشه مستقل از دیگران فکر و عمل کنیم و برای خودمون ارزش قائل بشیم. در پایین به یه سری ویژگی های جرأت ورزی اشاره کردیم. این افراد:

• به نظرات دیگران گوش می کنن و حتی اگر موافق نظرشون نباشن پاسخ مناسبی به اون میدن.
• نظرات خودشون رو بیان می کنن و دیگران رو هم به اینکار تشویق می کنن
• دیگران رو به خاطر کارهای خوبشون تحسین می کنن
• اگر اشتباهی مرتکب بشن، اون رو می پذیرن و عذر خواهی می کنن
• توانایی کنترل خودشون رو در شرایط مختلف دارند

اگه جرأت ورزی نداشته باشیم چی میشه؟

در جامعه ای که بسیاری افراد فقط به فکر منافع خودشونن، که حتی خیلیاشون هم در جهت نادرست هست، نداشتن عزت نفس و جرأت ورزی میتونه مشکلاتی رو برامون ایجاد کنه از قبیل:

• احساس افسردگی، درماندگی و نداشتن کنترل بر زندگی
• ناراحتی و خشم از دیگران
• احساس ناکامی به این دلیل که اغلب به خواسته هامون نمی رسیم
• پرخاشگری به دلیل خشم زیادی که روی هم جمع شده است
• اضطراب و اجتناب از افراد و شرایطی كه باعث ناراحتی ما میشن
• ضعیف بودن در ارتباط با سایر افراد، چون نمی تونیم خواسته ها، افکار و احساسات مون رو با اعتماد به نفس با بقیه در میون بزاریم
• بیماری های جسمی مثل سردرد، زخم معده، فشار خون بالا و تجربه استرس كه بر روی بدن ما تاثیر زیادی دارد
• رفتار منفعل باعث میشه نتونیم خواسته های دیگران رو رد کنیم یا خواسته های خودمون رو بیان کنیم.

نداشتن جرأت باعث میشه از حقمون دفاع نکنیم و اغلب در ارتباط با دیگران ترسو به نظر بیایم و بعد از انجام خواسته های بقیه احساس پشیمونی و درماندگی می کنیم. و در نتیجه این فرآیند عزت نفس پایین میاد و در شرایطی حتی نمی تونیم برای خودمون هم تصمیم گیری کنیم.

ما با این رفتار، دیگران رو قانع می کنیم که از ما توقع داشته باشند به خواسته هاشون درخواست مثبت بدیم و اون ها برای رسیدن به خواسته هاشون پافشاری بیشتری می کنند.

راه کارهایی برای رفتار تقویت جرأت ورزی

• مثل یک سی دی خش دار! فقط یک عبارت رو تکرار کنید و چیز اضافه ای نگید تا طرف مقابل خسته بشه.
• اگر فرد مقابل پرخاشگر باشه ممکنه شروع به توهین بکنه و شما رو زیر سوال ببرد. در این شرایط شما سعی کنید به مقابله به مثل رو نیارید و جوابی هوشمندانه به اون بدید.
• «نه» بگوییم. در برابر در خواسته های بقیه که برامون قابل پذیرش نیست می تونیم "نه" بگیم و همراه با "نه" توضیح هم بدیم.
• در بعضی شرایط می تونیم موضوع بحث رو عوض کنیم
• به جای در خواستی که از ما شده پیشنهاد بهتری بدیم که نتیجه به سود هر دو طرف باشه.
• می تونیم موضوع مطرح شده رو در قالب شوخی و طنز پاسخ بدیم.
• اگر خیلی به شما اصرار کردن، می تونید از اونجا برید و محل رو ترک کنید.
• با یک معذرت خواهی درخواست شان رو رد کنید.

دقت کنید که در وهله اول کاملا متوجه شده باشید که طرف مقابل چه در خواستی ازتون داره و اگر مطمئن نیستید ازش بخواید بیشتر توضیح بده و بعد پاسخ بدید. در رد کردن درخواست های نامعقول توضیح زیاد ندید و سعی کنید کوتاه پاسخ بدید. طرف مقابل رو سرزنش و محکوم نکنید. در رد کردن درخواست نابه جا حاشیه پردازی نکنید.

امیدوارم این مقاله باعث شده باشه شما کم کم مهارت جرأت ورزی خودتون رو تقویت کنید و درنتیجه به یک زندگی پایدار و با آرامش دست پیدا کنید. زندگی که در اون حرف و عمل شما یکسان و طبق اصولی هستن که شما عمیقا بهش اعتقاد دارید.