انتشارات مهرسا

نوجوانی دوره خاصی از زندگی است که در آن ارتباط والدین با فرزندان تغییر می کند و اگر این ارتباط به شیوه درست انجام نگیرد، والدین و فرزندان از هم دور می شوند و فاصله می گیرند. این دوری می تواند آسیب های زیادی را برای هردو طرف، مخصوصا نوجوانان که هنوز به حمایت والدین بسیار احتیاج دارند، دربر داشته باشد. اولین قدم ارتباط والدین با فرزندان، درک بهتر نوجوانان و شناخت ویژگی ها و خصوصیات این دوره است. ما در این مقاله می خواهیم راه های ارتباط با فرزندان را برای شما آموزش دهیم. 

دوران نوجوانی
نوجوانی مرحله ای است که در آن فرزند شما تغییرات زیادی را هم از نظر بدنی و هم از نظر روانی تجربه می کند. در این دوران نوجوانان به دنبال هویت خودشان هستند و خواهان استقلال در زندگی شان هستند. بیشتر با همسالان خود وقت می گذرانند و از شما فاصله می گیرند. و در این دوران ممکن است شما از آنها رفتارهای جدیدی ببینید.در نتیجه این تغییرات، شما هم به عنوان والدین ناچار می شوید با چالش های جدیدی که نوجوانتان برای شما پیش می آورد، مثل انجام فعالیت های خطرناک، تفریحات جدید، گروه های دوستی، وابستگی به اینترنت، ارتباط با جنس مخالف، مدگرایی، درگیری با هنجارها و قوانین خوانواده و ... رو به رو شوید و دست و پنجه نرم کنید.
بنابراین این احتمال که در این دوره شما و فرزندتان از هم دور شوید و نتوانید یکدیگر را درک کنید زیاد می شود. پس لازم است که هم دانش و آگاهی خودتان را از این دوره زیاد کنید و هم با استفاده از راه کارهایی روابط تان را با نوجوانتان حفظ کنید.

راه های ارتباط موثر با فرزندان
گوش دادن و توجه فعال
یکی از کارهایی که به شما به عنوان پدر و مادر کمک می کند تا ارتباط مناسبی با نوجوانتان داشته باشید این است که به حرف های آن ها خوب گوش دهید. یعنی زمانی که فرزندتان با شما مشکلی را درمیان می گذارد یا از اتفاقی برای شما صحبت می کند، آن ها را قضاوت نکنید، نصیحت نکنید و اول سعی کنید که خوب به آن ها گوش کنید و توجه نشان دهید. می توانید از کلماتی مانند " خب، ادامه بده، بعد چی شد " استفاده کنید. در زمانی که با شما صحبت می کنند سعی کنید که زبان بدنتان هم مناسب باشد یعنی تماس چشمی داشته باشید و با تکان دادن سرتان به آن ها نشان دهید که دارید به حرف هایشان گوش می کنید. سعی کنید به آن ها بازخورد احساساتشان را بدهید، مثلا " آهان پس الان از دست دوستت خیلی ناراحتی نه؟" با انجام این کار می توانید به آن ها نشان دهید که تا چه حد به آن ها توجه دارید و به آن ها گوش می دهید و درکشان می کنید

احترام گذاشتن
احترام گذاشتن یک فرایند دو طرفه است. همانطور که شما انتظار دارید فرزندتان به شما احترام بگذارد، فرزند شما هم احتیاج دارد که شما به او احترام بگذارید. اگر او کار اشتباهی انجام می دهد، شخصیت او را خورد نکنید و سعی کنید از عباراتی استفاده کنید که هم احساستان را در مورد کار اشتباهش بفهمد و هم بفهمد که کارش را دوست ندارید نه خود او را! مثلا اگر دیر به خانه آمده می توانید به او بگویید که " من از دیر آمدنت به خانه ناراحتم، خیلی نگران شدم که به من خبر ندادی. همچنین سعی کنید که از او به خاطر کارهای درستش تشکر کنید و اگر می خواهید کاری را انجام دهد از کلمه ی لطفا استفاده کنید. رعایت حریم شخصی فرزندان نیز یکی از روش های احترام گذاشتن است.

تعیین قوانین خانواده
قبل از این که در مورد رفتارهای فرزندتان واکنش نشان دهید یا با آن ها درگیری پیدا کنید، باید اول قوانین و خط قرمز ها و همچنین توقعات و انتظارات خودتان را برای آن ها به درستی توضیح دهید و در این مورد با آن ها صحبت کنید. مثلا این که تا چه ساعتی می تواند بیرون از خانه باشد و . .همچنین به آن ها بگویید که اگر مواردی را رعایت نکنند باید با چه پیامد هایی رو به رو شوند و نتیجه رفتارشان چه خواهد بود.
پس از آن اگر نوجوانتان از این موارد سرپیچی کرد، اول از او توضیح بخواهید و بعدا اگر لازم بود او را جریمه کنید. در این موارد با فرزندتان با آرامی ولی قاطع صحبت کنید و سعی کنید از دعوا و بی توجهی بپرهیزید. یادتان باشد در کنار این قانونمندی حتما حامی آن ها هم باشید و به آن ها احساس امنیت و حمایت بدهید.

وقت گذراندن با فرزندان
حتما روزانه زمان هایی را برای وقت گذراندن باهم قرار بدهید. می توانید باهم کارهایی را انجام دهید که نوجوانتان دوست دارد. مثلا باهم به سینما بروید یا باهم به یک موسیقی گوش کنید یا حتی باهم یک بازی در پلی استیشن انجام دهید. این کار روابط شما را بسیار بهتر خواهد کرد و یکی از راه های موثر در ارتباط والدین با فرزندان است.

گفتگو کنید
در خانواده حتما فضایی را بوجود بیاورید که در آن بتوانید با نوجوانتان در مورد مسائل مختلف صحبت کنید و نظراتش را بشنوید و نظرات خودتان را به او بگویید. آن ها را تشویق کنید که با شما صحبت کنند و افکار و احساساتشان را با شما درمیان بگذارند . اگر از شما در مسئله ایی کمک خواستند بدون قضاوت کردن یا نصیحت کردن سعی کنید به آن ها مشورت دهید.
یادتان باشد که حتما فضا را جوری کنید که فرزندتان بتواند نظرات متفاوت و گاهی مخالف خود را بیان کند و یاد بگیرد که نظرات متفاوت و مخالف دیگران را بشنود. با این کار فاصله خودتان را با فرزندانتان کم می کنید و به آن ها کمک می کنید تا از لحاظ اجتماعی و شناختی رشد کنند.

الگوی خوبی برای آن ها باشید
علاوه بر تمامی مواردی که گفته شد، شما باید به عنوان یک الگو برای فرزندتان باشید. یعنی خودتان قوانین خانواده را رعایت کنید، با فرزندتان و همسرتان صحبت کنید، از آن ها مشورت بگیرید. با این کار شما به طور غیر مستقیم به نوجوانتان مسائلی را آموزش می دهید.

مسئولیت دادن به نوجوان
مسئولیت انجام بعضی از کارها را که فکر می کنید نوجوانتان از پس آن بر می آید ، به او بدهید. با این کار حس مسئولیت پذیری، اعتماد به نفس و احساس صمیمت بیشتری در آن ها ایجاد می کنید.

استقلال نوجوانتان را حفظ کنید
نوجوانان در این دوران دوست دارند که مستقل باشند و موارد و کارهای مورد علاقه خودشان را، خودشان انتخاب کنند. پس به جای آن ها تصمیم نگیرید و به حریم شخصی آن ها بدون اجازه وارد نشوید اگر نگران آن ها هستید بدون این که اعتماد و استقلال آن ها را از بین ببرید بر کار آن ها نظارت کنید.

سخن آخر

به یاد داشته باشید که تغییر رفتار نوجوانان و علاقه آن ها به گذراندن وقت با همسالان و کاهش ارتباطشان با شما تا حدی طبیعی و از خصوصیات این دوران است. برای حفظ رابطه خودتان با آن ها یادتان باشد که آن ها را بدون قید و شرط دوست داشته باشید و به آن ها گوش کنید و برای آن ها احترام قائل باشید.
به نقاط قوت آن ها توجه کنید و سعی کنید درباره ی چیزهایی که مورد علاقه آن ها است باهم صحبت کنید. در برابر کارهای اشتباهی که می کنند از آن ها توضیح بخواهید. در امور خانه آن ها را دخالت بدهید و در مورد رعایت قوانین خانه با قاطعیت در برابر آن ها رفتار کنید. به آن ها یاد بدهید که چطور گفتگو کنند، نظرات مخالف را بشنوند و نظرات خودشان را بیان کنند. و با دادن حق انتخاب به آن ها اعتماد به نفس شان را زیاد کنید. ممکن است که انجام این کارها به نظر سخت برسد اما مطمئن باشید تلاش شما در این راه نتیجه خوبی خواهد داشت.