انتشارات مهرسا

اکثر والدین به دنبال پیدا کردن مهارت‌ها و استعداد کودک خود هستند تا با پرورش آن‌ها بتوانند آینده خوبی برای فرزند خود بسازند. پدر و مادر به کودک خود کمک می‌کنند تا در راستای پرورش استعدادهایش گام برداشته و پیشرفت کند. استعداد بعضی از کودکان را می‌توان به راحتی تشخیص داد ولی برخی دیگر استعدادهایشان به صورت پنهان است؛ والدین می‌توانند با تکنیک‌هایی همچون حرف زدن، توجه به خیال بافی‌ها، نظم و تربیت کودک در تمیز نگاه داشتن وسایل اتاق و... متوجه آن شوند. برای کشف و شناسایی استعدادهای نهفته در کودکان خود می‌توانید از جلسات مشاوره کودک استفاده نمایید. همچنین ما در این مقاله به بررسی چگونگی کشف مهارت و استعداد کودکان پرداختیم.
اهمیت کشف استعداد کودکان

هر کودکی با توانایی‌ها و استعدادهای بالقوه‌ای به دنیا می‌آید که برای شکوفا شدن نیاز به محیط مناسب دارد. در واقع درست است که برخی توانمندی‌ها به طور ارثی در برخی افراد وجود دارند اما اگر همین افراد در محیط نامناسبی قرار بگیرند و راه خود را پیدا نکنند، ممکن است هرگز به موفقیت دست نیابند. در نتیجه بسیار اهمیت دارد که بتوانید فرزندتان را به عنوان یک موجود منحصر به فرد در نظر گرفته و اجازه دهید آزادانه مسیر دلخواه خود را پیدا کند. از پیش تعیین کردن اهداف خاص برای فرزندان بدون در نظر گرفتن ویژگی‌های خاص آن‌ها می‌تواند فرصت شکوفا شدن را از کودکان بگیرد و حتی در صورت موفقیت در آینده رضایت شخصی چندانی برای آن‌ها به بار نیاورد.

کشف استعداد کودکان به کمک خود آن‌ها

مهم‌ترین منبع برای کشف استعدادهای کودکان و راهنمایی آن‌ها در مسیرهای مناسب خودشان هستند. در نتیجه اولین اصل این است که به آن‌ها حق انتخاب داده و بگذارید در دوران کودکی توسط نیروهای درونی خود هدایت شوند. رسیدن به این هدف نیازمند آن است که به علاقه مندی‌ها فرزندتان توجه کنید و بدون سوگیری‌های قبلی برای موفقیت او در هر زمینه‌ای ارزش قائل شوید.

هم چنین باید تلاش کنید علاقه‌مندی‌های شخصی‌تان در این زمینه کم‌تر مداخله نمایند. در واقع بسیار اهمیت دارد که بدانید کودکان ابزاری برای رسیدن به اهداف دست نیافته شما نیستند بلکه می‌توانند مسیرهای جدیدی را شروع کرده و زندگی متفاوتی نسبت به دیگران داشته باشند. تفاوت با والدین لزوماً به معنای انحراف از مسیرهای اصلی زندگی نیست و در صورت هدایت و پرورش درست می‌تواند به موفقیت‌های ارزشمندی در بزرگسالی بیانجامد.

کشف استعدادهای کودکان به کمک آزمون‌های روانی

بسیاری از والدین به دنبال روش‌های تخصصی برای کشف استعدادهای فرزند خود هستند و می‌خواهند توانایی‌های بالقوه کودک خود را بشناسند. برای این هدف روش‌های تخصصی بسیاری در قالب آزمون‌های روانی وجود دارد که شما می‌توانید با مراجعه به روانشناسان بالینی از آن‌ها بهره مند شوید. در واقع یکی از وظایف اصلی روانشناسان بالینی اجرای آزمون‌های روانشناختی است که آزمون‌های هوش و استعدادیابی یکی از آن‌هاست.

امروزه نظریه‌های نوین، هوش را به صورت توانایی در حوزه‌های گوناگون مورد توجه قرار می‌دهند و در کنار هوش کلی زمینه‌های اختصاصی توانمندی کودک نظیر : هوش حرکتی، موسیقایی، کلامی یا ریاضی را نیز به عنوان اجزای هوش در نظر می‌گیرند. بر اساس این نظریه‌ها آزمون‌های هوشی مختلفی شکل گرفته‌اند که اجزای هوش را به طور مجزا بررسی می‌نمایند. از جمله معروف‌ترین آزمون‌های موجود در این زمینه می‌توان به آزمون هوش وکسلر اشاره کرد.

شما بر اساس نتایج این آزمون‌ها می‌توانید استعداد کودک خود را کشف کرده به یک نقشه راه کلی برای هدایت توانایی‌های فرزندتان دست یابید. اما مسئله بسیار مهم این است که باید آزمون‌ها را در یک فضای تخصصی انجام دهید و در کنار نمرات خامی که از آزمون‌ها به دست می‌آیند از نظرات بالینی متخصص هم کمک بگیرید. چراکه تفسیر این نمرات به آموزش‌ها و توانایی‌های خاصی نیاز دارد که در صورت عدم اطلاعات کافی می‌تواند به تحریف و کج اندیشی در مورد توانایی‌های کودک بیانجامد. به همین دلیل ضروری است که از کمک یک متخصص و روانشناس در زمینه کودک کمک بگیرید. 

کشف استعدادهای کودک به کمک کتاب‌ها و منابع اطلاعاتی

امروزه تحقیقات بسیار گسترده‌ای در مورد توانایی‌های هوشی و استعدادهای کودکان انجام شده است که نتایج آن‌ها در دسترس متخصصین و عموم مردم قرار دارند. پیگیری این مطالعات از طریق کتاب‌ها و یا پایگاه‌های اطلاعاتی می‌تواند به والدین کمک کند تا درک بهتری از مفهوم استعداد داشته و بتوانند برای پرورش فرزندشان فعالیت‌های مؤثرتری انجام دهند.

کشف استعداد کودک از روی حرکاتش

کشف استعداد کودک ابتدا باید توسط پدر و مادر صورت گیرد چرا که در سنین پایین، اکثر اوقات فراغت کودک توسط والدین پر می‌شود؛ معمولا کودک را به برنامه‌های ورزشی، آموزشی و... می‌فرستند. با آگاهی والدین از استعداد فرزندشان، می‌توانند انتخاب‌های بهتری برا او داشته باشند و آینده ی بهتری را برای او بسازند. والدین بیشترین زمان را با فرزند خود می‌گذرانند، پس بهتر از همه می‌توانند استعداد کودک خود را کشف کنند.

کشف استعدادهای کودک به کمک مشاهده

مشاهده دقیق رفتارهای کودک یکی از روش‌هایی است که می‌تواند تا حد بسیاری در کشف استعدادهای او کمک نماید. به همین خاطر باید در طول روز و هنگام مواجهه فرزندتان با تکالیف مختلف، میزان تسلط و تبحر او را دقیق‌تر مشاهده کنید و او را در مسیری هدایت نمایید که بیش از هر چیز در آن توانایی دارد. دادن اطلاعات در این زمینه به متخصصان در کنار استفاده از آزمون‌های هوشی می‌تواند به طور مؤثرتری استعدادهای فرزندتان را پیش بینی کند و به اعتبار این آزمون‌ها بیفزاید.

ما در ادامه به چند نمونه از مواردی که باید به آن‌ها توجه کنید اشاره کرده‌ایم:

1. استعداد کودک | اگر کودک به طبقه بندی اشیا علاقه زیادی دارد

برخی کودکان وسایل و اسباب بازی‌هایشان را بر اساس رنگ، اندازه یا شکل می‌چینند یا در موقع ورود به خانه کفش‌های خود را جفت می‌کنند. این کودکان به عنوان یادگیرنده دائمی شنیداری شناخته می‌شوند و یک متفکر تحلیل گر و منظم هستند. استفاده از بازی‌هایی با الگوی جفت کردن برای پرورش استعداد کودکان یادگیرنده دائمی شینداری بسیار مفید است. همچنین فعالیت‌های تقویت ریاضی نیز در پرورش استعداد این کودکان تاثیر می‌گذارد.
2. اگر کودک بی وقفه حرف می زند

کودکان پر حرفی که می‌توانند داستان‌های مختلف را بهم ربط دهند و تا وقت خواب دائما در حال صحبت کردن بوده و می‌خواهند با استعدلال‌هایشان شما را قانع کنند. کودکانی که در قانع کردن دیگران استعداد دارند؛ این کودکان در آینده مشاغلی مانند وکالت، روزنامه نگاری و ... را انتخاب می‌کنند. برای تقویت استعداد این کودکان بگذارید تا برایتان داستان بگویند. با او صحبت کرده و صدایش را ضبط کنید. برای این کودکان کتاب‌هایی که دارای کلمات بیشتری نسبت به تصویر هستند را تهیه نمایید.
3. استعداد کودک | اگر کودک همه چیز را دستکاری می کند

کودکانی که همه وسایل خانه و یا اسباب بازی‌ها را باز می‌کند تا کارکرد آن را بفهمد و در اکثر مواقع می‌تواند آن وسیله را مانند اولش ببندد. بازی کردن با اسباب بازی و ساختن خانه و یا بلوک‌های خانه سازی را دوست دارند. این کودکان یادگیرنده دیداری - فضایی هستند. در آینده چنین کودکانی مشاغلی مانند مکانیک، رشته‌های مهندسی مختلف و... را انتخاب خواهند کرد. برای تقویت استعداد کودکان یادگیرنده دیداری-فضایی اسباب بازی‌هایی بخرید که امکان خراب کردن و بازسازی آن وجود داشته باشد. در صورتی که نحوه کار کردن وسایل مکانیکی را از شما پرسید به زبان ساده برایش توضیح بدهید. این کودکان به دلیل علاقه به کشف و دستکاری ممکن است دست به کارهای خطرناکی بزنند، به همین دلیل مواظب باشید تا از برق گرفتی و بریده شدن دست توسط اشیا تیز جلوگیری نمایید.
4. اگر کودک خیالباف باشد

این کودکان با دوستان خیالی خود زندگی می‌کنند و در اوقات فراغت نقاشی می‌کشند. در هنگام بروز مشکل از راه حل‌های خلاقانه استفاده می‌کنند. این کودک در آینده به احتمال زیاد هنرپیشه، نویسنده، طراح لباس،... می‌شوند و در فعالیت‌های مرتبط با هنر مشغول می‌گردند. برای تقویت استعداد این کودکان، وسایل لازم را در اختیار او بگذارید، با هم ساز بزنید، به کنسرت بروید و به قصه‌های خیالی‌اش گوش دهید.
5. استعداد کودک | اگر کودک به حل پازل علاقه زیادی دارد

کودکی که حل کردن پازل را دوست دارد و قطعه مناسب را بار اول در جای درست می‌گذارد دارای استعداد بزرگی در کشف نقاط مبهم است. این کودکان در آینده شغل‌های کارگاهی، باستان شناسی یا محققی را انتخاب می‌کنند. برای تقویت این استعداد پازل و جدول برایشان تهیه کرده و بازی‌های مرتبط با چیدن منظم اشیا برایشان بگیرید.
6. اگر کودک در قبال هر چیزی خود را مسئول می داند

کودکانی که برای نشان دادن استعداد‌های خودشان در بازی و فعالیت مختلف تمایل به رهبر بودن دارند. برای تقویت ویژگی رهبری، هدایت مسیر را به دست کودک بدهید؛ مثلا هدایت کارهای خانه مثل مرتب کردن لباس‌ها را به عهده او بگذارید و به او فرصت دهید تا وسایل اتاقش را به سلیقه خود مرتب کند. برای حل مشکلات از او کمک بگیرید مثلا بگویید"ما همیشه دیر به محل کار می‌رسیم، تو راه حلی برای برطرف کردن این مشکل داری؟"
7. اگر کودک نمی تواند آرام بگیرد

کودک هر کاری را با عجله انجام می‌دهد و از وسایل متحرک خوشش می‌آید. این کودکان یادگیرنده جنبشی-بدنی هستند و کارهایی با حرکت و عمل را دوست دارند. آنان در آینده مشاغلی را انتخاب می‌کنند که پشت میز نباشد. برای پرورش این استعداد کودک باید در برنامه‌اش فعالیت‌های فیزیکی را قرار دهید چرا که از فعالیت‌های تکراری سریع خسته می‌شوند. آن‌ها از رقصیدن و آواز خواندن لذت می‌برند. نقاشی و مجسمه سازی برای کودکانی که به استفاده از دست علاقمندند بسیار مفید است.