انتشارات مهرسا

امروزه تاثیر موسیقی بر ابعاد مختلف زندگی انسان‌ها بر کسی پوشیده نیست. گوش دادن به موسیقی می‌تواند اضطراب را کم کند، حافظه را تقویت نماید، به عملکرد بدن در ورزش کمک کند، درد را کاهش دهد و …

همچنین نواختن موسیقی نیز تأثیرات مهمی برای فرد نوازنده به همراه دارد، از جمله هماهنگی میان نیم‌کره‌ها، جلوگیری از پیری مغز و …

تاثیر موسیقی بر انسان: از تقویت حافظه تا کاهش استرس

امروزه موسیقی یک جزء جدایی‌ ناپذیر زندگی محسوب می‌شود و تاثیر موسیقی حتی اگر نسبت به آن آگاه نباشید، در مواقع مختلف متوجه شما است.

وقتی به رستوران می‌روید، احتمالاً یک موسیقی شاد یا آرامش‌ بخش در حال پخش شدن است؛ وقتی در باشگاه مشغول انجام تمرینات ورزشی هستید بدون شک یک موزیک مهیج و انرژی ‌بخش را می‌شنوید؛ هنگامی که غمگین و ناراحت هستید ممکن است هیچ چیز به اندازه گوش دادن به یک موسیقی لطیف شما را آرام نکند و …

می‌توان حدس زد، وقتی موسیقی به این شکل در جای‌ جای زندگی و در شرایط گوناگون به نحوی همراه ما است، قطعاً تأثیری مهم به دنبال دارد. اگر این طور نبود، ناخودآگاه ما را به سمت خود نمی‌کشاند.

تا به حال مطالعات زیادی روی تاثیر موسیقی بر انسان انجام شده است. در این مطلب سعی داریم خلاصه‌ای مفید و جامع از این تحقیقات در اختیار شما بگذاریم تا با آگاهی از اثر موسیقی روی ذهن و روان، بتوانید بهترین استفاده را از آن داشته باشید.

موسیقی چه تاثیری بر ذهن دارد؟

به عنوان اولین بخش اجازه دهید درباره تاثیر موسیقی بر مغز و ذهن صحبت کنیم. شاید بسیاری از ما این تصور را داریم که موسیقی تنها حال روحی‌مان را بهتر می‌کند. در حالی که تأثیرات این هنر از آنچه فکر می‌کنید بسیار بیشتر است.

موسیقی حافظه را تقویت می‌کند
تحقیقات و آزمایش‌های بسیاری در این زمینه انجام شده است که نشان می‌دهد گوش دادن به موسیقی می‌تواند به افراد برای داشتن حافظه‌ای قوی کمک کند. برای مثال طی یک آزمایش از دو گروه خواسته شد تا لیستی از کلمات را بخوانند و سپس از حفظ تکرار کنند. گروه اول که به موسیقی کلاسیک گوش می‌دادند بهتر از گروه دوم که در سکوت کار می‌کردند، این آزمایش را انجام دادند. همین موضوع نشان دهنده تاثیر موسیقی بر حافظه انسان است.

موسیقی به یادگیری کمک می‌کند
متخصصان متوجه شده‌اند موسیقی می‌تواند مغز را تحریک کند. در واقع هنگامی که شما در حال گوش دادن به یک موزیک هستید، مغزتان نیز درگیر می‌شود و این به یادگیری بیشتر کمک می‌کند. همچنین گوش دادن به موسیقی زیبا به خودی خود می‌تواند یک عامل انگیزه‌بخش برای ادامه فرآیند یادگیری باشد.

موسیقی به درمان بیماری‌های ذهنی کمک می‌کند
تاثیر موسیقی بر ذهن به همین جا ختم نمی‌شود. در واقع می‌توان گفت گوش دادن به آهنگ قادر است بدون اغراق در مغز شما تغییرات مهم ایجاد کند. طبق نظر متخصصان موسیقی باعث ترشح چندین ماده شیمیایی در مغز می‌شود که عملکرد آن را بهبود می‌بخشد. از جمله دوپامین، سروتونین، هورمون‌های استرس، اکسی‌توسین و … البته تحقیقات در زمینه درمان بیماری‌های ذهنی به کمک موسیقی همچنان ادامه دارد. اما یکی از مواردی که در مورد تاثیر موسیقی اذعان شده این است که موسیقی در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، به ارتقاء کیفیت زندگی و برقراری روابط اجتماعی موفق‌تر منجر می‌گردد.

موسیقی چه تأثیری بر وضعیت روحی دارد؟

تاثیر موسیقی بر روحیه، یکی از ملموس‌ترین تأثیراتی است که بسیاری از افراد آن را حس کرده‌اند. بدون شک برای شما نیز بارها پیش آمده که در مواقع ناراحتی، استرس، هیجان و … به موسیقی روی آورید. دانشمندان طی تحقیقات گسترده‌ای که روی افراد گوناگون با بازه‌های سنی و شرایط مختلف انجام داده‌اند به نتایج جالبی در این باره دست پیدا کرده‌اند. به نظر می‌رسد گوش دادن به موسیقی به راحتی کمک می‌کند تا فرد به شرایط روحی و احساساتش سر و سامان ببخشد. در ادامه این مورد را دقیق‌تر توضیح خواهیم داد:

موسیقی اضطراب را کاهش می‌دهد
یکی از مواردی که تاثیر موسیقی بر اعصاب و روان را شامل می‌شود، کاهش اضطراب است. شواهد بسیاری نشان می‌دهد اگر در موقعیت اضطراب ‌آوری گیر افتاده باشید، با گوش دادن به موسیقی تا حد زیادی آرام می‌شوید. خصوصاً اگر موزیک‌هایی را انتخاب کنید که با صدای طبیعت ترکیب شده باشند، اثر آرام‌ بخشی آن را بیشتر احساس خواهید کرد. همچنین تحقیقات نشان می‌دهد بیمارانی که به تازگی یک سکته را از سر گذرانده‌اند و در حال بهبود هستند، با گوش دادن به موسیقی به مدت یک ساعت، بسیار آرام‌تر می‌شوند.

سؤالی که در این باره برای محققان پیش آمده این است که آیا تاثیر موسیقی بر استرس، از لحاظ فیزیولوژیکی نیز قابل لمس است؟ طبق تحقیقاتی که در این زمینه انجام شد، گوش دادن به موسیقی می‌تواند سطح هورمون کورتیزول را در بدن کاهش دهد و این هورمون دقیقاً هورمون مربوط به استرس است. جالب است بدانید این تحقیقات نشان می‌دهند، اگر قبل از این که در موقعیت استرس‌زا قرار بگیرید به موسیقی گوش دهید احتمالاً تغییر چندانی احساس نخواهید کرد. اما در واقع گوش دادن به موسیقی بعد از قرارگیری در آن موقعیت به شما کمک می‌کند هر چه زودتر به شرایط عادی و بدون استرس برگردید.

موسیقی به بهبود علائم افسردگی کمک می‌کند
متخصصان در بسیاری از موارد از تاثیر موسیقی بر روحیه برای بهبود علائم افسردگی در افراد کمک می‌گیرند. به نظر می‌رسد شرکت در چند جلسه موسیقی درمانی می‌تواند نتیجه خوبی در این باره به همراه داشته باشد، خصوصاً اگر صحبت از موسیقی کلاسیک در ترکیب با جاز باشد.

موسیقی چه تأثیری بر بدن دارد؟

تأثیرات موسیقی تنها به وضعیت روحی و ذهنی محدود نمی‌شود و به طور واضح و ملموسی، بر سلامت جسمی نیز مؤثر است. در ادامه درباره چگونگی تاثیر موسیقی بر بدن بیشتر صحبت خواهیم کرد:

موسیقی قلب شما را سالم‌تر نگه می‌دارد
متخصصان بیان کرده‌اند که گوش دادن موسیقی، با توجه به شدت و نوع آن می‌تواند روی ضربان قلب، تنفس و حتی فشار خون شما تأثیرات چشمگیری داشته باشد. علاوه بر این‌ها اگر موسیقی بتواند شما را به حرکت و جنب و جوش وادار کند کافیست تا در عملکرد سیستم قلب‌تان نیز تغییر مثبت ایجاد نماید.

موسیقی خستگی را از شما دور می‌کند
قسمت بزرگی از تاثیر موسیقی روی بدن، به انرژی‌بخش بودن آن برمی‌گردد. اگر عضلات شما از انجام یک کار تکراری خسته هستند، می‌توانید موسیقی را امتحان کنید. مطمئن باشید گوش کردن به یک موزیک آرام و ملایم خستگی بدنی را از شما دور خواهد کرد و این مورد از نظر علمی نیز به اثبات رسیده است.

همچنین افرادی که تحت درمان سرطان یا در حال آموزش‌های عصبی عضلانی هستند، می‌توانند از موسیقی درمانی برای رفع خستگی یا بالا بردن آستانه تحمل خستگی کمک بگیرند.

موسیقی عملکرد شما را در تمرینات ورزشی بهبود می‌بخشد
تأثیر موسیقی بر عملکرد بدن حین تمرین نشان می‌دهد، بی‌دلیل نیست که در تمام باشگاه‌های ورزشی صدای بلند موزیک به گوش می‌رسد. در واقع موسیقی کمک می‌کند بازده بدن هنگام ورزش بالاتر باشد و باعث می‌شود شما بتوانید برای مدت طولانی‌تر تمرین کنید. طبق تحقیقات انجام شده، با گوش دادن به یک موسیقی مهیج و سریع بدن به اوج عملکرد خود می‌رسد.

موسیقی درد را کاهش می‌دهد
جادوی موسیقی بی‌‌نظیر است. تاثیر موسیقی بر کاهش درد به شکلی است که در مواقعی از موسیقی درمانی به عنوان یک روش موثق جهت کم کردن درد بیماران استفاده می‌شود. برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که موسیقی حتی بهتر از دارو می‌تواند برای کاهش دردهای مزمن و شدید مؤثر واقع شود.

تأثیر نواختن موسیقی بر افراد

تاثیر موسیقی تنها به گوش دادن آن محدود نمی‌شود. نواختن یک ساز می‌تواند مزایا و تأثیراتی بیشتر از تنها سرگرم شدن به همراه داشته باشد. احتمالاً افرادی که مدتی است ساز زدن را آموخته‌اند، این نکته را کاملاً درک می‌کنند. در ادامه به چند مورد از تأثیرات مثبت ساز زدن اشاره خواهیم داشت:

نواختن موسیقی مغز شما را جوان نگه می‌دارد
همان طور که در بخش‌های قبل گفته شد، یکی از انواع تاثیر موسیقی، بر حافظه است. ساز زدن نیز درست مانند شنیدن موسیقی به عملکرد مغز و تقویت حافظه کمک می‌کند و از آن مهم‌تر مغز شما را جوان‌تر نگه می‌دارد. تحقیقات بسیاری انجام شده که عملکرد مغز را در قسمت تکلم یا حافظه در افراد سال‌خورده مورد بررسی قرار داده‌اند. طبق این تحقیقات حتی افرادی که در جوانی چندین سال ساز ‌زده‌اند، در پیری از لحاظ تکلم و یا حافظه بصری، شنیداری و لامسه قوی‌تر عمل می‌کنند.

نواختن، هماهنگی میان نیم‌کره‌های مغز را بیشتر می‌کند
تاثیر موسیقی بر عملکرد مغز به شکل دیگری نیز خود را نشان می‌دهد. همان طور که می‌دانید مغز از دو نیم‌ کره تشکیل شده است. نیم‌ کره سمت چپ وظیفه تجزیه و تحلیل را بر عهده دارد و نیم‌ کره سمت راست مغز به خلاق بودن مشهور است. نواختن موسیقی، خصوصاً اگر از سنین کم شروع شود و برای مدت زیادی ادامه پیدا کند، به هماهنگی این دو نیم‌ کره کمک بزرگی می‌کند. ساده‌ترین مزیت این هماهنگی این است که در مواقع مواجهه با یک مسئله یا مشکل، راه حل‌های خلاقانه و بدیع‌تری به ذهن شما خطور خواهد کرد.

ساز زدن مهارت‌های ریاضی شما را تقویت می‌کند
وقتی درباره تاثیر موسیقی بر انسان صحبت می‌کنیم احتمالاً فکرش هم به مغز ما خطور نمی‌کند که این هنر لطیف بتواند به حل مسائل ریاضی کمک کند. اما واقعیت این است که قدرت موسیقی و هنر فراتر از تصورات ماست. افرادی که تجربه ساز زدن دارند می‌دانند بسیاری از مواردی که در طی یادگیری موسیقی با آن مواجه می‌شوند به نحوی به ریاضیات ارتباط پیدا می‌کند، مانند ریتم، آکورد، نت‌ها و … به این ترتیب نواختن یک ساز ذهن را برای انجام عملیات ریاضی نیز تقویت می‌نماید. طبق برخی از تحقیقات انجام شده، افراد نوازنده در مقایسه با دیگران تجسم فضایی قوی‌تری دارند که این مورد نیز به درک ریاضی کمک بسیاری می‌کند.

در پایان

موسیقی تاثیرات بسیار مثبتی در زندگی انسان‌ها گذاشته است. اگر بتوانید به صورت روزانه به موسیقی گوش بدهید تاثیرات شگرفی را در زندگی خود مشاهده خواهید کرد. همچنین سعی کنید نحوه نواختن یک ساز را بیاموزید و آن را ادامه بدهید تا تاثیر موسیقی را در فعالیت‌های خود ببینید.