انتشارات مهرسا

کودکان بعد از گذر از ۲ سالگی باید بیاموزند چگونه احساسات خود را کنترل کنند ولی کار آسانی نیست. کنترل احساسات در کودکان مهارتی است که نیاز به تمرین دارد.وقتی یک بزرگسال به سختی می تواند احساسات خود را مدیریت کند چطور قرار است به کودکمان کنترل احساسات را بیاموزیم؟

احساسات می توانند نور یا تاریکی را به زندگی ما بیاورند. کمک به کودکتان برای تشخیص و مدیریت آن ها بهترین هدیه ای است که می توانید به او بدهید.

بهترین روش ها برای کنترل احساسات در کودکان
در ابتدا از خودتان بپرسید: کودکتان چند بار شاهد از دست دادن کنترلتان در ترافیک بوده است؟ چند بار شما را در حال دروغ گفتن یا پریدن وسط حرف دیگران دیده؟

حالا مسیر را تغییر دهید: چند بار کودکتان را در حال اذیت کردن خواهر و برادرانش دیده اید؟ چند بار دیده اید دروغ می گوید با این که از اشتباه بودن کار خود مطلع است؟

همه ما با احساساتی روبرو می شویم که در یک لحظه ما را در بر میگیرد. نکته اصلی این است که بدانیم پردازش درست احساسات بخش مهمی از تعادل روانی و عاطفی است.

شناخت، تشخیص درست و پردازش کنترل احساسات در کودکان
یکی از نکات اصلی درآموزش کنترل احساسات به کودکان، مدیریت احساسات است.

کودک باید بیاموزد چگونه کنترل و پردازش احساسات می تواند سایر جنبه‌های زندگی او را بهبود بخشد. مانند:

توجه بیشتر دیگران به او

موفقیت بیشتر در تحصیلات آکادمیک

حل بهتر اختلافات با همکلاسی

رفتار بهتر

کلید اصلی شناخت و تشخیص درست و پردازش احساسات

در روان شناسی ۶ احساس اصلی وجود دارد : ترس، تعجب بی حوصلگی، شادی، غم. با این حال برخی مطالعات می گویند احساساتی که تجربه می کنیم تا ۳۰۰ هم می رسد ولی برای آموزش به کودکان پرداختن به احساسات اصلی کفایت می کند.

استراتژی لازم برای کنترل و پردازش احساسات

مهم ترین استراتژی هایی که برای کنترل احساسات و آموزش به فرزندمان نیاز داریم عبارتند از:

شناسایی و کنترل احساسات در کودکان
کودک در ۵ سالگی باید بداند که غمگین است یا ناراحت. به علاه باید بداند چگونه احساسش را بیان کند تا به نحوی سازنده پاسخ بگیرد.

در ۱۰ تا ۱۱ سالگی احساسات پیچیده تر می شوند ولی هنوز هم نیاز به یادگیری دارند. به کودکان خود کمک کنید تا احساسات خود را با استفاده از عبارات مانند زیر بیان کنند.

زمانی که در خانه مادربزرگ بودیم خیلی خوش گذشت و خیلی خوشحال بودی.

من می دانم از این که خواهرت نمیخواست با تو بازی کند ناراحتی.

انتظارات را مشخص کنید :

از سورپرایزهایی که می تواند باعث پاسخ عصبی شود پرهیز کنید. کودک شما باید بداند چه چیزی در حال اتفاق افتادن است. حتی اگر دلشان نخواهد آن را انجام دهند و البته همزمان باید در تصمیم خود قاطع و محکم باشید.

مثلا

ما قرار است به خانه خاله برویم، من میخواهم با او صحبت کنم می توانی اسباب بازی ات را با خودت بیاوری و آن جا بازی کنی.

تا چند دقیقه دیگر باید از پارک برویم. باید به خانه برگردیم.

اثر تصمیم گرفتن در کنترل احساسات در کودکان
مکانی راحت و آرام را به همراه بالش و کوسن آماده کنید که کودکتان زمانی که اوضاع بر وفق مرادش نیست بتواند آنجا خودش را خالی کرده و هر کاری دلش خواست بکند. به این طریق کودک شما متوجه خواهد شد که به احساساتش اهمیت می دهید.

خود کنترلی

برای کنترل احساساتان باید صبور بوده و منتظر بمانیم. زمانی که به پیاده روی می روید بازی ای با کودکتان ترتیب دهید و به او بگویید تا زمانی که کلمه ای خاص رانگفته اید باید بی حرکت بماند و زمانی که آن کلمه را گفتید می تواند حرکت کند.

ایجاد همدلی

برای آموزش کنترل احساسات به کودکان از کودکتان بخواهید خودش را به جای دیگران قرار دهد و طوری رفتار کنید که بداند شما هم می توانید خود را به جای دیگران قرار دهید. سوال پرسیدن ابزاری عالی برای این است که کودکتان چیزی که احساس می کند و رفتارهایش را با شما در میان بگذارد.

مثلا:

میدانم گرسنه ای و می خواهی غذا بخوری منم خیلی گرسنه هستم و طاقت ندارم ولی باید منتظر مادرت بمانیم.

به نظرت بعد از این که سر خواهرت داد کشیدی چه احساسی داشت؟

تشویق و پاداش در کنترل احساسات در کودکان
برای آموزش کنترل احساسات به کودکان رفتار مثبت را با پاداش تقویت کنید. نیازی به هدیه دادن یا هر چیز دیگری نیست. همین که کودکتان بداند کارش خوب بوده کافی است.

مثلا:

چه خوب که موقع حرف زدن با تلفن وسط حرفم نپریدی. خیلی عالیه که اینقدر مودب منتظر تموم شدن تلفنم موندی.

یا مرسی که کمک کردی میزو جمع کنم. حالا که بهم کمک کردی میان وعده رو خودت انتخاب کن.

اقدامات و پیامدها

برای آموزش کنترل احساسات به کودکان صحبت کردن و به توافق رسیدن روی مسائل بهتر از پاسخ خشونت آمیز است. اگر رفتار کودک با دیگران خوب نبود باید به او یاد دهید چگونه معذرت خواهی کند. به علاوه کودک باید یاد بگیرد که چگونه دیگران را ببخشید.

هر اقدامی عواقب خاص خود را دارد بنابراین باید باید بگیریم بهترین تصمیم را بگیریم. به عنوان مثال می توانید به کودکتان بگویید:

فلانی هنوز دوست توست حتی اگر اسباب بازی اش را به تو ندهد.

حتی اگر اشتباهی تو را زده باشد می توانی او را ببخشی و به دوستی با او ادامه دهی.

در کنترل احساسات در کودکان الگوی آنها باشید
برای آموزش کنترل احساسات به کودکان زمانی که خودتان روی رفتار و احساساتتان کنترل داشته باشید آموزش آن به کودکتان بسیار راحت تر خواهد شد. هیچ چیزی به اندازه قوی بودن خودتان نمی تواند رفتار درست را به کودک بیاموزد.

اگر فریاد بزنید فرزندان شما یاد خواهند گرفت که با فریاد پاسخ دهند. اگر با آرامش با او صحبت کنید یاد خواهد گرفت که چگونه خشم خود را کنترل کند.

برای آموزش کنترل احساسات به کودکان با هم تمرین کنید
برای آموزش کنترل احساسات به کودکان زمانی که کودک شما ناراحت می شود مثل زمانی که دوستش اسباب بازی اش را با او به اشتراک نمی گذارد او را راهنمایی کنید تا بهترین روش پاسخگویی را پیدا کند به علاوه به او یاد دهید برای اجتناب از این گونه برخوردها می تواند چه رفتاری داشته باشد.

تمرین با فرزندتان به او کمک خواهد کرد که در موقعیت های ناراحت کننده احساسات خود را چگونه مدیریت کند.

خونسرد و آرام صحبت کردن

برای آموزش کنترل احساسات به کودکان زمانی که یک مشکل یا موقعیت سرکوب کننده ایجاد می شود کودکتان باید یاد بگیرد که چگونه بدون از دست دادن کنترل خود صحبت کند. یادگیری نحوه بیان احساسات برای او کاملا ضروری است مثلا به او بگویید:

من هم به خاطر این دعوا ناراحتم یک نفس عمیق بکش آرام باش و بگو چه اتفاقی افتاده.

منم خسته ام کمی استراحت کن و برایم تعریف کن چه اتفاقی افتاده.

بغل کردن

برای آموزش کنترل احساسات به کودکان کودکتان را با احساساتش تنها نگذارید. به او نشان دهید که برایش اهمیت قائلید و او را درک می کنید و دوستش دارید. اعتماد و امنیتی که از عشق شما دریافت می کند به او کمک خواهد کرد احساسات خود را بهتر مدیریت کند.

همه چیز گذراست

احساسات ناراحت کننده و دردناک بالاخره می گذرند. عصبانیت ناراحتی، ناامیدی، آزردگی و هر چیزی که باعث آزار شما می شود می گذرد. در این موقعیت می توانید به او بگویید:

شاید الان احساس بدی داری ولی قول می دهد که چند دقیقه دیگر احساس بهتری خواهی داشت.

می دانم ناراحتی و می خواهی گریه کنی. گریه کن. بعد از آن احساس بهتری خواهی داشت.

برایش وقت بگذارید

کودک شما باید بداند که ساعتی از روز را صرف گوش دادن به مشکلات و نگرانی های او می کنید حتی اگر خسته یا ناراحت باشید. شما باید بر احساسات خود غلبه کرده و به او زمان بدهید می توانید به او بگویید:

برایم تعریف کن در مدرسه چه گذشت.

روز خوبی با پسر عمویت داشتی؟