انتشارات مهرسا

شاید این سؤال برای شما هم وجود داشته باشد که معاینه و سنجش چشم کودک در چه سنی باید انجام شود؟ به عبارت دیگر بهتر است در چه زمانی به اپتومتریست مراجعه کرد تا وضعیت بینایی کودک را مورد بررسی قرار دهد.

بلافاصله بعد از تولد، نوزادان می‌توانند الگوهای محوی از نور و تاریکی را ببینند. در طول چهار ماه نخست پس از تولد، بینایی آشکارتر می‌شود، کودک شروع به دیدن رنگ‌ها می‌کند و دو چشم با هم هماهنگ می‌شوند. زمانی که کودک به شش ماهگی می‌رسد، بر حرکات چشم خود کنترل پیدا می‌کند و هماهنگی چشم و دست در او توسعه پیدا می‌کند. کشف اشکال و بافت‌های مختلف با انگشتان و بازی نون بیار کباب ببر و دالی موشه، به رشد مهارت‌های بینایی کودک کمک می‌کنند.

معاینه و سنجش چشم کودک در سنین پایین از این جهت اهمیت دارد که بعضی از بیماری‌های چشمی به تشخیص و درمان زود هنگام نیاز دارند و در صورتی که سریعا درمان نشوند می‌توانند باعث عوارض طولانی مدت شوند. در این مقاله درباره‌ی اولین معاینه‌ی چشم کودک و همچنین مراجعه‌های بعدی به اپتومتریست و معاینه و سنجش بینایی چشم کودک مطالبی را خواهید خواند.

اولین مراجعه به اپتومتریست
متخصصان توصیه می‌کنند که اولین معاینه و سنجش چشم کودک بین شش تا نه ماهگی انجام شود و نوزاد را اولین بار در این زمان برای آزمایش چشم ببرید. این زمان یک بازه‌ی مهم است برای اینکه مطمئن شوید چشم‌ها سالم هستند، حرکات و همترازی چشم و عضلات آن به طور صحیح در حال رشد است و هر دو چشم با هم فوکوس می‌کنند. یک آزمایش دقیق و کامل چشم، می‌تواند بدون نیاز به خواندن تابلوی معاینه‌ی چشم انجام شود. اپتومتریست مشکلات نزدیک بینی، دور بینی، آستیگماتیسم، حرکت و سلامت چشم‌ها را تست می‌کند.

چند راهکار وجود دارند که می‌توانید با استفاده از آنها این جلسه‌ی معاینه و سنجش چشم کودک را با آرامش بیشتری برگزار کنید:

- به حال کودک توجه کنید و از انجام این کار در زمان‌های نق نق و گریه‌ی کودک بپرهیزید.
- طوری برنامه‌ریزی کنید که معاینه‌ی در زمان آرام و خوشحال بودن کودک انجام شود.
تعدادی از بیماری‌های جدی چشم را می‌توان با انجام اولین معاینه‌ی چشم تشخیص داد. اگر این بیماری‌ها درمان نشوند به بیماری‌های جدی چشمی می‌انجامند. با تشخیص و درمان زود هنگام، بسیاری از مشکلات بینایی قابل ترمیم و در بعضی موارد قابل پیش‌گیری هستند.

۶ تا ۱۲ ماهگی
در این مرحله بچه‌ها جنب و جوش بسیاری دارند و مهارت‌های چشمی لازم برای استفاده‌ی همزمان هر دو چشم، تشخیص فاصله‌ها و بررسی محیط اطراف خود را به دست می‌آورند. برای بالا بردن هماهنگی چشم- دست- پا- بدن، کودک را وادار نکنید که راه رفتن را زود شروع کند چرا که چهار دست و پا رفتن و کشف کردن تنها کارهای مهم در این بازه‌ی زمانی هستند. به او اسباب بازی‌هایی بدهید که همزمان بتواند لمس کند، نگه دارد و ببیند.

تولد یک سالگی تا تولد سه سالگی
بین یک تا سه سالگی هماهنگی چشم و دست و درک عمق چیزها توسعه می‌یابند. برای اینکه کودک یاد بگیرد که چیزها را به صورت کارامد و مؤثر ببیند، به این نیاز است که بین دو چشم او هماهنگی کامل وجود داشته باشد. بازی کردن فعال و بازی‌های نرمالی که برای نوپایان وجود دارند همگی به ایجاد و تقویت بینایی کودک کمک می‌کنند. در سن سه سالگی، بسیاری از مهارت‌های بینایی که برای یادگیری در طول زندگی نیاز هستند به صورت منطقی توسعه یافته اند.

دومین مراجعه به اپتومتریست- سه سالگی
بهتر است دومین معاینه و سنجش چشم کودک در سن ۳ سالگی انجام شود. در این سن اپتومتریست می‌تواند سیستم بینایی کودک را دوباره ارزیابی کند تا هرگونه بیماری احتمالی چشم را تشخیص داده و رشد و کارایی مداوم در توسعه‌ی مهارت‌های بینایی را مورد بررسی قرار دهد. همچنین در این معاینه، مشکلات عضلات چشم مانند انحراف و تنبلی چشم به دقت چک می‌شوند.

در بیماری تنبلی چشم، بینایی در چشم سالم کودک دچار ضعف است یا اصلا پیشرفت نمی‌کند. تنبلی چشم می‌تواند به دلیل انحراف چشم، عیوب انکساری چشم، دور بینی یا نزدیک بینی یا یک گرفتگی فیزیکی مانند آب مروارید ایجاد شود. در این صورت مغز «یاد می‌گیرد» که تنها با چشم سالم ببیند و چشم دیگر در اثر استفاده نشدن ضعیف می‌شود. تخمین زده می‌شود که دو تا چهار درصد کودکان دچار تنبلی چشم هستند. تنبلی چشم بیش از هر بیماری و آسیب چشمی دیگر مسئول از دست دادن بینایی در کودکان است. در صورتی که تنبلی چشم در مراحل اولیه‌ تشخیص و درمان شود، معمولا می‌توان آن را به طور کامل رفع کرد.

تولد ۳ سالگی تا تولد ۵ سالگی
در طول این سال‌های مهم چشم‌های کودک تمامی مهارت‌های بینایی لازم را کسب می‌کند تا برای خواندن و یادگیری در مدرسه آماده باشد.

علائم محتمل وجود مشکلات بینایی در کودک
به علائمی که نشان دهنده‌ی وجود مشکل در بینایی کودک هستند توجه کنید. این علائم شامل موارد زیر هستند:

- قرمز بودن، خارش و آبریزش چشم‌ها
- حساسیت به نور
- چشمی که به سمت داخل یا بیرون آمده است.
- لوچ بودن چشم، مالیدن چشم یا پلک زدن بیش از حد
- عدم وجود تمرکز در چشم‌ها
- پوشاندن یا بستن یک چشم
- در صورتی که کودک اشیاء را خیلی نزدیک به چشم خود نگه می‌دارد.
- در صورتی که از کتاب و تلویزیون فراری باشد.
- پریشانی یا ادا درآوردن قابل مشاهده‌ی کودک
- کج نگه داشتن سر یا وجود یک حالت غیر طبیعی در کودک

سومین مراجعه به اپتومتریست-نسبت بینایی و میزان موفقیت در مدرسه
سوم معاینه و سنجش چشم کودک باید قبل از اولین روز مدرسه‌ی او صورت گیرد. این معاینه یک فرصت مهم است برای اینکه اپتومتریست رشد مداوم بینایی را ارزیابی کند و مطمئن شود که چشم‌های کودک آمادگی دارند که از یادگیری او در مدرسه پشتیبانی کنند.