انتشارات مهرسا

کوه پیمایی و اصول آن
کوه پیمایی (Trekking) فعالیتی پر طرفدار در سراسر جهان است. از جمله جذابیت ها و انگیزه های موجود در این رشته از فعالیت های تامین سلامت، شادابی، ارتباط با طبیعت، انگیزه های اجتماعی و در نهایت لذت کشف و ماجراجویی است. کوه پیمایی به معنای راه پیمایی در کوه است و با کوهنوردی تفاوت دارد. پیمایش مسیرهای کوهستانی بدون استفاده از ابزارهای فنی کوهنوردی و درگیر شدن با مسیرهای سنگی و یخی را کوه پیمایی می گویند.
چگونه برای شروع یک برنامه کوهپیمایی برنامه ریزی کنیم؟
هرگز تنها به کوهستان نروید، تعداد اعضای یک گروه مناسب حداقل سه نفر است. همه اعضای گروه نیز باید از مسیر و برنامه پیش رو شناخت و آگاهی داشته باشند. برنامه کوه پیمایی باید متناسب با تجربه، تجهیزات، مهارت و آمادگی جسمانی همه افراد گروه برنامه ریزی شود.
آگاهی از وضع هوا بسیار مهم است، زمانی که پیش بینی هوای ناپایداری اعلام شود اصل بر تعویق برنامه به زمان دیگری است. وضعیت هوا به ویژه در کوهستان بسیار متغیر است پس اگر با شرایطی بر خلاف پیش بینی ها روبرو شدید فورا اقدام به بازگشت کنید. تیم شما باید همواره آمادگی، زمان و تجهیزات لازم برای مواجهه با هوای خراب را داشته باشد.
همواره اطلاعات خود را درباره منطقه و مسیر برنامه های کوه پیمایی، کامل و نکات ویژه را یادداشت کنید.

اصل بازگشت را در برنامه ریزی و اجرا رعایت کنید. قبل از ساعت ۱۴ اقدام به بازگشت کنید.

شخص با مسئولیتی را در جریان برنامه خود بگذارید، بگویید از چه مسیری و با چه کسی می روید و طبق برنامه کی بازخواهید گشت. زمانی که بازگشتید به او اطلاع دهید، همچنین اگر تاخیر خواهید داشت یا دچار مشکل شدید او را در جریان بگذارید.
در هر برنامه تجربیات جدیدی کسب می شود، دفترچه یادداشت و مداد همراه داشته باشید و نکات ویژه، خلاصه برنامه، زمانبندی و … را یادداشت کنید.
مسیریابی در کوهپیمایی
نقشه خوانی و مسیریابی از مهارت های پایه ای است که کوهنوردان باید آن را بیاموزند. نقشه و ابزار بهره گیری از آن مانند قطب نما و GPS برای کوهستان کاربردی هستند زیرا با اینکه در نقاطی از مسیرهای اصلی، تابلو یا میله هایی برای راهنمایی نصب شده است و مسیرها حتی در زمستان به علت تردد زیاد کاملا مشخص است. اما در شرایط خاص مانند تاریکی، طوفان، مه، بارش تازه و … نامشخص می شوند و خطر بهمن، سقوط از پرتگاه، لغزیدن، گم شدن و … افزایش می یابد.
هرگز از مسیرهای اصلی خارج نشوید و زمان لازم را برای مسیر بازگشت در نظر بگیرید. مسیر کوه پیمایی نباید پرشیب، سنگی و در کنار پرتگاه باشد.
مواد غذایی و نوشیدنی
مواد غذایی باید شامل پروتئین ها، چربی ها و کربوهیدرات ها به نسبت ۴:۱:۱ باشد. مقداری از مواد غذایی را برای شرایط اضطراری نگهداری کنید.
۱: پروتئین ها مانند گوشت، سویا، پنیر، تخم مرغ، شیر خشک و …
۱: چربی ها مانند پنیر، شکلات، ماهی و …
۴: کربوهیدرات ها مانند شکر، برنج، ماکارونی، شیرینی، میوه خشک و …
بدن آب زیادی در کوه پیمایی از دست می دهد، یک فرد ۷۰ کیلویی حداقل ۲ لیتر آب در روز نیاز دارد. آب کافی و لازم را از منزل ببرید. همراه داشتن یک فلاسک کوچک آب گرم، به ویژه در کوه پیمایی زمستانی بسیار ارزشمند است. یک نوشیدنی گرم جدا از اینکه لذت بخش است ممکن است حیاتی شود.

از مصرف الکل و مخمرات الکلی در کوهستان برای گرم شدن اکیدا پرهیز کنید زیرا الکل خون را رقیق می کند و گرمای کاذب آن باعث می شود که گرمای داخلی بدن به سطح پوست رانده و تخلیه شود. در نتیجه بدن خیلی سریع سرد می شود که این می تواند شروع یک سرمازدگی (هایپوترمی) خطرناک باشد. مصرف الکل همچنین باعث از دست رفتن تعادل و هوشیاری می شود و حوادث ناگواری را در پی خواهد داشت.
مصرف آبمیوه و شربت به دلیل از دست رفتن املاح و آب فراوان از بدن در کوه پیمایی ضروری است. شربت مناسب برای مثال می تواند ترکیبی از پودر ORS، آبلیمو و آب یا ترکیب نمک، شکر، آب و … باشد.
مواد غذایی سبک، خشک، بدون نیاز به گرم کردن روی شعله، سبزیجات و میوه های خشک و … برای کوه پیمایی مناسب هستند.
از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی مصنوعی و شیمیایی پرهیز کنیم. اصول کوهپیمایی
تجهیزات لازم برای کوه پیمایی
کیف بقا که هر کوه پیما به راحتی می تواند جمع آوری کند شامل قطب نما، پتوی نجات، چاقو، شمع، کبریت، مداد و کاغذ، کیسه های پلاستیکی، قرص های الکل جامد، سوزن و نخ، وسایل کمک های اولیه و … است.
پوشاک مناسب کوهستان شامل سه لایه است. لایه اول یا زیرین از جنس فیلیس با این ویژگی که گرمای بدن را حفظ کرده، دیر خیس و زود خشک می شود. لایه سوم یا بیرونی باید ضد باد، ضد آب و با قابلیت تنفس باشد و حتما کلاه متصل نیز داشته باشد، استفاده از پوشاک بیرونی به رنگ های قرمز، فسفری، نارنجی و زرد در کوهستان مزایای زیادی دارد.
جوراب، دستکش و کلاه مناسب ضخیم از جنس فیلیس و یا پشم است.
کفش کوه پیمایی باید ساقدار، سبک، راحت و از جنس چرم باشد. زیره آن ضخیم با انعطاف کم و دارای اصطکاک باشد. همچنین گرم و ضد آب بودن آن ضروری است.

گتر مکمل یک کفش کوه پیمایی است و از نفوذ برف به داخل کفش جلوگیری کرده و همچنین مانع خیس و کثیف شدن کفش و شلوار می شود.

کوله تاثیر زیادی بر سلامت و راحتی شما دارد. کوله ۴۰ لیتری برای برنامه کوه پیمایی یک روزه مناسب است. شما باید تمام وسایل مورد نیاز را همراه ببرید و داخل کوله به نحوی مناسب بچینید.
چراغ پیشانی کوچک با همراه داشتن باطری اضافه ضروری است.
باتوم یک وسیله بسیار اساسی برای کوه پیمایی است که ضمن کاهش فشار بر زانوها و ستون فقرات موجب مصرف کمتر انرژی در کوه پیمایی می شود و به حفظ تعادل شما کمک می کند.
عینک آفتابی و کرم ضد آفتاب نیز ضروری هستند. در هوای آفتابی برای محافظت بهتر از کلاه آفتابی هم استفاده کنید.