انتشارات مهرسا

اولین بار در سال ۲۰۱۸ بود که مسئله تشکیل نیروی فضایی آمریکایی از طرف کاخ سفید مطرح شد و در فوریه ۲۰۱۹ بودجه آن به تصویب رسید. از زمانی که تشکیل نیروی فضایی در کنار نیروی هوایی و دریایی و زمینی مطرح شده است این سؤال وجود دارد که نیروی فضایی چیست و قرار است چه کاری انجام دهد؟

در سال ۲۰۱۸، ترامپ پیشنهاد تشکیل یک شاخه نظامی جدید را داد که هدفش به عهده گرفتن همه مسئولیت‌های نظامی در حوزه فضا بود. در این پیشنهاد به نیاز روزافزون ایالات متحده به حفاظت از فناوری نظامی خود در برابر تهدیدات خارجی اشاره شده بود. همچنین اشاره شده بود که برای حفظ «برتری آمریکا» در فضا تشکیل این نیروی جدید ضرورت دارد. همانطور که سپاه دریایی آمریکا زیر مجموعه نیروی دریایی کار می‌کند نیروی فضایی هم بنا بود زیر مجموعه نیروی هوایی کار کند.

اکنون نیروی فضایی ششمین شاخۀ ارتش ایالات متحده محسوب می‌شود و از سوی دیگر اولین واحد خدمات نظامی آمریکا است که از نیروی هوایی مشتق شده است. نیروی هوایی آمریکا در سال ۱۹۴۷ به یک نیروی مستقل تبدیل شد. ژنرال نیروی هوایی آمریکا جان جی ریموند در مراسمی رسمی در کاخ سفید به عنوان اولین فرمانده نیروی فضایی آمریکا در حضور مایکل پنس معاون رئیس جمهور سوگند یاد کرد. وزارت دفاع آمریکا انتظار دارد که طی ماه‌های آینده حدود ۱۵۰۰۰ افسر، کارمند خدمات هوایی و متخصص جذب نیروی فضایی ایالات متحده شوند. اما پرسش مهم این است، این افراد قرار است چه کاری انجام بدهند؟

یک مأموریت فضایی

برای پاسخ به این سؤال باید به نقش ارتش آمریکا در فعالیت‌های فضایی بپردازیم. تا قبل از اعلام تشکیل نیروی فضایی مسائل نظامی مربوط به فضا به‌وسیله یکی از زیرمجموعه‌های نیروی هوایی که مرکز فرماندهی فضایی نام داشت، انجام می‌شد. بیشتر فعالیت‌های فضایی ارتش ایالات متحده فوق محرمانه محسوب می‌شوند اما آنچه می‌دانیم این است که ارتش فضایی با فناوری‌های فضایی و نظامی مانند هواپیماهای فضایی، ماهواره‌ها و موشک‌ها سروکار دارد و کار اصلی آن این است که این تکنولوژی‌ها را در مدارهای حرکتی قرار دهد. برخی از برنامه‌هایی که تحت نظر فرماندهی فضایی قرار دارند شامل سیستم موقعیت‌یابی جهانی (GPS) ، ماهواره‌های مربوط به هواشناسی دفاعی و سیستم مادون قرمز موجود در فضا می‌شوند. این مرکز فرماندهی از وسایل پرتاب دلتا ۲، دلتا ۴ و اطلس ۵ نیز بهره می‌برد.

کارشناسان و صاحب‌نظران اظهارنظرهای متفاوتی در این باره داشته‌اند. در سال ۲۰۱۸ انجمن نیروی هوایی آمریکا به طور قاطع با تشکیل نیروی فضایی مخالفت کرد و آن را تحمیل هزینه‌های اداری غیر ضروری و سنگین دانست (کل بودجه‌ای که برای نیروی فضایی طی دو ۵ آینده تخمین زده شده است حدود ۲ میلیارد دلار است). در مقابل اتحادیۀ متخصصان پیشنهاد کرد که نیروی هوایی آمریکا به نیروی هوافضا تغییر نام دهد و یک ساختار فرماندهی جدید برای آن تعریف شود. برخی دیگر تشکیل چنین ارتشی را یک اشتباه بزرگ دانستند چرا که به سمت تولید اسحه‌سازی فضایی حرکت خواهد کرد.

طرفداران وجود نیروی فضایی معتقدند که چنین نیرویی برای عملیات نظامی و همچنین نیازهای روز دنیا ضروری است. همچنین این باور وجود دارد که ساماندهی کارشناسان تمام وقت فناوری ‌های فضایی با تأسیس نیروی فضایی ممکن می‌شود. سایر طرفداران نیروی فضایی ادعا می‌کنند که یک شاخه نظامی اختصاصی باعث می‌شود که فرایند تکه تکه شدن مسئولیت‌ها در دولت برای انجام فعالیت‌های فضایی از بین می‌رود. در حال حاضر بیش از ۶۰ سازمان در حوزه فضایی فعالیت دارند و تأسیس نیروی فضایی باعث تجمیع فعالیت آن‌ها می‌شود.

ادامه راه ارتش فضایی ممکن است؟

فراتر از بحث‌هایی که در مورد مزایا و معایب نیروی فضایی وجود دارد واضح است این است که نیروی جدید با چالش‌های اجرایی و مالی زیادی مواجه است. از ۷۲ میلیون دلاری که برای این نیرو در سال ۲۰۲۰ درخواست شده است کنگره فقط با ۴۰ میلیون دلار آن موافقت کرده است. مسئلۀ دیگر مسئلۀ هویتی است، این شاخه از ارتش آمریکا باید برای هویت و فرهنگ خاص خود تلاش کند چراکه جدا شدن از نیروی هوایی یعنی از دست دادن یک منبع اصلیِ هویتی. برخی معتقدند برای پر کردن این خلأ باید به سمت برنامه‌هایی جدی برای جنگ‌افزارهای فضایی حرکت کرد و وسعت این نیرو باید افزایش یابد تا وظایف جدیدی بر عهده بگیرد. تا زمانی که نیروی فضایی نتواند فراتر از خاستگاه خود یعنی نیروی هوایی حرکت کند نمی‌توان درک دقیقی از اثرات و فعالیت‌های آن در عملیات‌های نظامی آمریکا داشت.